چکیده:
در جریان تعاریف گوناگونی که تاکنون از علم ترویج بیان شده،حقایق بیرونی و مفاهیم ذهنی با یکدیگر تعامل داشته و به ترتیب در مشخص ساختن مسئله و هدایت راهحلها،کارکرد خویش را ایفاء مینمایند.این امر دربارهء علم ترویج و مفاهیم ماهی مستتر در آن صادق است.به گونهای که مفهومشناسی ترویج با بروز پدیدههای پیچیده،صورتبندیهای متنوع و دگرگونیهای شگرف در دروانددهای زمینهای جامعهء کشاورزی به آرامی دچار تحولات عمیق و ریشهای میشود.به طوری که محققان ترویج،به خصوص در دورهء بحرانهای آشکار،برای گشودن معضلات نظامهای مطالعاتی، دست به دامن تجزیه و تبیینهای فلسفی در ارتباط با دگرگونی ضمنی بعضی مفاهیم و تعاریف شدهاند. این بیانیه به یقین،در ارتباط با وضع فعلی ترویج کشاورزی مصداق عینی دارد،زیرا طی چند سال اخیر، پژوهشگران ترویج کشاورزی،شاهد درونکاویهای تمامگرایانهای در ماهیت تعاریف بودهاند و تشخیص این چالش مقارن با تغییر بینشها در تلقی پژوهشگران از ماهیت کشاورزی،گروههای هدف کشاورزان و تغییر گرایشها در روش شناسیهای به کار گرفته شده بوده است.تأثیر تحولات و مسائل تاریخی در تغییر«پارادایم»ترویج در سالهای گذشته بسیار مشهود بوده است.در حقیقت ترویج کشاورزی از سنتهای فکری و شرایط بومی و تحولات تاریخی مختلف تأثیر پذیرفته و رهیافتهای گوناگونی از آن پدید آمده است.اگرچه همهء این تنوعات با هستهء مرکزی اندیشهء ترویج پیوند دارد،لیکن سنتهای فکری و تحولات تاریخی،این هسته را به اشکال گوناگون باز نموده است،و همچنان که عمر ترویج،«پیوسته و معین»افزایش پیدا میکند،نیاز روزافزونی برای نظریههایی که شمولی تام داشته باشند،به وجود میآید.نتایج پژوهشها حاکی از این واقعیت است که نفوذ«نظریههای شناخت»،به خصوص در حیطههای مربوط به«معرفتشناسی جامعهشناسی»و«روانشناسی شناخت»در نهایت ترویج را از چمبرهء«پوزیتیویسم»افراطی به مفاهیمی مانند«عینیگرایی»،«شناختشناسی» و«هستیشناسی ترویج»،رهنمون نموده است و سبب سوگیریهای تازهای در روش شناسیهای به کار گرفته شده در ترویج شده است.مجموع این تحولات خواهناخواه بدون تغییر در بار ارزشی مفاهیم ترویجی و استفاده از مفاهیم تازه برای تبیین مأموریتهای تازهء ترویج نبوده است. در این مقاله سعی میشود این مفاهیم نوین در بازشناسی تعاریف موجود از علم ترویج تبیین شوند.
خلاصه ماشینی:
"این امر دربارهء علم ترویج و مفاهیم ماهی مستتر در آن صادق است.
ارزشی مفاهیم ترویجی و استفاده از مفاهیم تازه برای تبیین مأموریتهای تازهء ترویج نبوده است.
«داهاما»41نیز ترویج کشاورزی را نوعی آموزش دانسته که هدف آن یاری مردم روستایی است
خردهپا در حال جریان است و اهداف ترویج از تهیهء محصول مازاد برای توسعهء مراکز شهری
هدف آن توسعهء کشاورزی یعنی افزایش تولید از طریق بالا بردن کارایی نیروی کار است.
فعالیتهای ترویج روستایی برای محدودهای مشخص طراحی میشود (ibid) .
این سؤال را مطرح میکند که چگونه ترویج میتواند فعالیتهای خود را بر روی نظامهای
این تفکرات نسبتا رادیکال در حقیقت بازتابی از فضای جنگ سرد حاکم بر مطالعات مربوط به ترویج و توسعهء روستایی بود که سبب گشته بود تا با مقولهء
نظریات«پائو لو فریره»به غنای ادبیات ترویج و آموزش روستایی کمک فراوانی نموده است.
ترویج در این دیدگاه مشتمل بر سه پیشفرض ذیل است که بر دو مدل ترویجی تکیه
کار گرفته شده برای ترویج در گویشهای زبانی مختلف باشد.
کار گرفته شده برای فرآیند ترویج گویای ابهامات موردی در مورد تعاریف متعدد از ترویج
ترویج فعالیتی است برای ایجاد آگاهی و اطلاعات نه فقط
تکامل اجتماعی است بلکه باید به استقبال و جستجوی بدیلهای نوین ترویج بود و آن را
دخالتشونده مغایرت دارد و ترویج در برخورد این دو نوع هدف باید به کارش ادامه دهد.
قوانین به دست آمده از علم ترویج در شاخههای دیگر علوم مورد استفاده قرار میگیرند.
علم ترویج اعتقاد بر این است که هیچ روش پژوهشی از شمول و جامعیتی تام برخوردار"