خلاصه ماشینی:
حسین آئیاری مانده از شمارۀ قبل چنگیز خان مغول موقع ضبط شهر غزنین1،توسط سلطان علاءالدین محمد چند سند رسمی که در آنها الناصر لدینالله امرای غور را بر علیه خوارزمشاه تحریک کرده بود،بدست او افتاد و با دانستن این احوال تصمیم سلطان برای از میان برداشتن الناصر قطعیت یافت.
ترکن خاتون و امرایی که تحت نفوذ این زن قرار داشتند بافرمان خوارزمشاه شروع به مخالفت نمودند و بدین ترتیب مجادله سیاسی که بر سر تصاحب قدرت بین علاءالدین و مادرش ترکن خاتون از مدتها قبل ادامه داشت با این مسأله حادتر گردید.
خان مغول مانند سال 1211 میلادی در حالیکه در رأس سپاه قرار داشت و (1)1-جامعالتواریخ(چاپ تهران 1338)ج 1 ص 346-347.
با تحقیقات جدیدی که ما انجام دادیم، این نتیجه بدست آمد که محاربان اصلی مغول که بر علیه سلطان علاءالدین محمد در جنگ شرکت کرده بودند بیش از 90 هزار مرد نبوده است،طبیعی است اقوامی که برای اردوی چنگیز کمک فرستادهاند بر این عده علاوه شده و تعداد سپاه مغول را به 200 هزار نفر رسانده است.
بیشبهه سپاه سلطان محمد همانطور که در قبل اشاره رفت از حیث کمیت بر مغولها رجحان داشت ولی از جهت انتظام و انظباط و تکنیک، تفوق اردوی مغول بر خوارزمشاهیان معلوم بود.
بقیه دارد (1)1-به نوشتۀ رشیدالدین فضلالله(جامعالتواریخ،چاپ تهران 1338،ج 1 ص 338): «[چنگیز خان]جبه نویان را بالشکری بزرگ بدفع کوشلوک،در مقدم بفرستاد-و کوشولک در آنوقت بشهر کاشغر بود-لشکر مغول هنوز آغاز مصاف نکرده بودند که کوشلوک روی بگریز نهاده و جبه نویان بانو کران در شهر منادی دادند که هرکس بر کیش خویش باشد و طریقۀ آباء و اجداد خود نگاهدارد.