چکیده:
عوامل متعددی بر رشد اقتصادی یک کشور موثر هستند. بر اساس نظریه های ارائه شده توسط اقتصاددانان، مدل های مختلفی برای کمی سازی ارتباط بین متغیرهای تاثیرگذار بر رشد اقتصادی طراحی شده است. یکی از این الگوها مدل های رشد درون زا می¬باشند که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرند. در مدل رشد درونزای مورد استفاده در این تحقیق، رشد اقتصادی ایران به عنوان یک متغیر درونزا معرفی گردیده که تابعی از سرمایه گذاری در نیروی انسانی، سرمایه گذاری فیزیکی و بدهی های خارجی است. پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، به عنوان متغیرهای موهومی دراین مدل لحاظ شده است. مدل طراحی شده در این مقاله با استفاده از روش پنج مرحله ای یوهانسن برآورد شده است.
نتایج حاصله از به کار گیری این مدل گویای آن است که در بلندمدت تاثیرپذیری متغیر رشد از متغیر سرمایه انسانی به مراتب بیشتر از سرمایه فیزیکی است. جهت دستیابی به یک نرخ رشد اقتصادی بالا پیشنهاد می شود سرمایه گذاری در نیروی انسانی شدیدا توسعه یابد. علاوه بر آن لازم است که سرمایه گذاری در سرمایه های فیزیکی نیز گسترش پیدا کند. همچنین توصیه می شود جهت سرمایه گذاری در سرمایه های فیزیکی به جای جذب سرمایه های خارجی و دریافت وام از خارج، از پس اندازهای داخلی استفاده شود.
There are many factors affecting economic growth. Based on the literature، the effects of these factors such as higher education are mainly examined using endogenous economic growth theories. Various theoretical models are used to estimate the relation among variables affecting economic growth.
This paper investigates the effects of higher education human capital on the economic growth in Iran using the endogenous growth models. The specified model includes human capital، physical investment and foreign debt which are identified as the main determinants of economic growth in Iran. Two dummy variables are included in the model in order to represent the effects of Islamic revolution and imposed war. The Johnson five steps approach is employed to estimate the empirical model.
The results confirm that higher education human capital has a relatively large and statistically significant effect on the economic growth in Iran. It is found that the growth elasticity of higher education human capital is larger than the growth impact of physical capital investment. So، in order to obtain a high rate of economic growth in the country، investment in higher education human capital must be increased. Moreover، based on the findings، it is recommended that the investment should be made using domestic saving instead of financing abroad.
خلاصه ماشینی:
"رومر (Romer,1986) در تابع تولیدی که در الگوی خود معرفی کرده است،چگونگی ترکیب ذخیرۀ سرمایه و نیروی کار برای تولید محصول با استفاده از ذخیرۀ اندیشهها را به شکل(به تصویر صفحه مراجعه شود)ارائه میکند.
تابع تولید مدل لوکاس به صورت زیر است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) که در آن Y نشاندهنده محصول ملی یا درآمد ملی، K بیانگر سرمایۀ فیزیکی و H نیز نشان دهنده نیروی انسانی آموزش دیده میباشند.
پس از تعیین درجۀ بهینۀ VAR و نیز اطمینان از معنیدار بودن اثرات متغیرهای از پیش تعیین شده بر مدل،برای تعیین رتبۀ ماتریس و مشخص کردن تعداد بردارهای همگرا،از آزمون- های اثر(به تصویر صفحه مراجعه شود)و حداکثر مقدار ویژه(به تصویر صفحه مراجعه شود)استفاده میگردد.
خلاصۀ نتایج مدل تصحیح خطای برداری در حالت چهارم (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:یافتههای تحقیق همانطور که در جدول فوق مشاهده میشود،ضریب ecm(-1) برابر 0/052116 میباشد که با توجه به آمارۀ t ،با درجۀ اطمینان بالایی،معنیدار است.
خلاصۀ نتایج آزمونهای تشخیصی مدل در حالت چهارم (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذیافتههای تحقیق بر اساس آمارۀ ضریب لاگرانژ LM ،فرضیۀ عدم خودهمبستگی سریالی جملۀ پسماند پذیرفته میشود.
الگوی تصحیح خطای برداری رشد تولید ناخالص واقعی سرانه در مدل با عرض از مبدأ غیر مقید و روند زمانی غیر مقید(حالت پنجم)،به طور خلاصه در جدول(6)نشان داده شده است.
خلاصۀ نتایج آزمونهای تشخیصی مدل در حالت پنجم (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:یافتههای تحقیق آزمون عدم خودهمبستگی سریالی جملۀ پسماند بر اساس آمارۀ ضریب لاگرانژ LM نشان می دهد که فرضیۀ عدم خودهمبستگی سریالی جملۀ پسماند پذیرفته میشود."