چکیده:
«هسته تورم» مفهومی است که به منظور شناسایی سیاستهای هدفگذاری تورم، در دهه اخیر شکل گرفته است. با کمک مفهوم هسته تورم، میتوان سیاستهایی پیشنهاد نمود که بدون آسیب به تولید تورم را کنترل نمایند. تاکنون روشهای زیادی برای محاسبه هسته تورم معرفی شده است که طیف وسیعی از روشهای آماری و اقتصادسنجی را در برمیگیرد. با توجه به اینکه مفهوم هسته تورم، عموما در کشورهای توسعهیافته به کار رفته است، در این مقاله، با توجه به شرایط خاص اقتصاد ایران، با انتخاب روش «خودرگرسیون برداری ساختاری» (SVAR) به محاسبه هسته تورم پرداخته شده است. بردار بلندمدت تورم برآورد شده، نشان میدهد که فرایند تورمی در ایران، توسط درآمدهای نفتی و مخارج عمومی و از مسیر پول شکل میگیرد. با کمک روند مشترک سه متغیر درآمدهای نفتی، مخارج عمومی و نقدینگی، هسته تورم از قسمت موقتی تورم، یعنی پوسته تورم، تفکیک شده است. بر اساس یافتههای این مقاله، برای مهار تورم، بایستی نقش درآمدهای نفتی و نوسانات آنرا در تعیین متغیرهای حقیقی، مانند رشد اقتصادی و متغیرهای سیاستگذاری چون نقدینگی و مخارج دولت، محدود نمود و از طریق متغیرهای سیاستی، مثل مخارج عمومی و نقدینگی، تورم را مهار کرد. البته اتخاذ مجموعه این سیاستها، اثر بازدارندهای بر رشد اقتصادی ندارد.
خلاصه ماشینی:
"به طور کلی،بیشتر مطالعات به این نتیجه رسیدهاند که متغیر پولی،تورم وارداتی، نرخ ارز،متغیر ساختاری،مخارج دولت،کسری بودجه،دستمزد و انتظارات تورمی،از علل اصلی ایجاد و گسترش تورم در ایران هستند و متغیرهای تولید ناخالص داخلی، رشد آن و بهبود بهرهوری از جمله عوامل مهار تورم به وجود آمده میباشند.
با توجه به نقش گسترده دولت در اقتصاد ایران و به دلیل اینکه رشد مخارج عمومی در افزایش تقاضای کل جامعه نقش اساسی دارد و تأمین مالی کسری بودجه از طریق پایه پولی بر تورم تأثیر دارد و آمار صحیحی هم درباره کسری بودجه در دسترس نیست،بنابراین از مخارج عمومی به عنوان متغیر توضیحی تورم استفاده شده است.
برآورد الگوی بلندمدت تورم (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج نشان میدهد که تورم در بلندمدت با درآمدهای نفتی و GDP دارای ارتباط منفی و با مخارج عمومی و حجم نقدینگی دارای ارتباط مثبت است؛یعنی یک درصد افزایش در GDP با کاهش 2/01 درصد از سطح قیمتها در ارتباط است.
مقادیر تورم واقعی،هسته و پوسته تورم در ایران (به تصویر صفحه مراجعه شود) توضیح: Inflation تورم واقعی، core هسته تورم، noncore پوسته تورم منفی بودن پوسته تورم در برخی دورهها،به این مفهوم است که رفتار متغیرهای طرف عرضه واردنشده در مدل،به گونهای بوده است که باعث مهار تورم شدهاند.
در نتیجه اثر مثبت هسته تورم بر رشد اقتصادی،به دلیل اثرات متغیر حذف شده(درآمدهای نفتی)بوده است که توسط متغیرهای مدل(پول و مخارج)توضیح داده نشده است.
6. نتیجهگیری علل تورم در ایران،از زوایای مختلفی بررسی شده است،اما رویکرد هسته تورم، چارچوب جدیدی است که با تفکیک قسمت دایمی و موقتی تورم،امکان مطالعه سیاستهای مهار تورم و آثار این سیاستها بر رشد اقتصادی را فراهم میآورد."