چکیده:
در این مقاله ضمن ارائه تصویری اجمالی از معنا، مفهوم و ماهیت عدالت و عدالت اقتصادی، با توجه به تعالیم شریعت اسلام و مجموعه نگرشهایی که در این زمینه مطرح است، چهار قاعده کلی برای ارزیابی عادلانه بودن اقتصاد استنتاج گردیده است که عبارتاند از:1-سهمبری براساس میزان مشارکت در فرایند تولید 2-حق برخورداری برابر 3-توازن نسبی ثروت و درآمد 4-قرار گرفتن اموال در موضع قوامی آن.در قسمت آخر مقاله براساس قواعد و نظریههای اساسی نظام(الگوی نظری)اسلامی توزیع ثروت و درآمد، سازگاری آنها با قواعد کلی عدالت اقتصادی اثبات گردیده و جامعیت نظام اسلامی توزیع از لحاظ قابلیت تطبیق با همه جوانب و ابعاد عدالت اقتصادی نشان داده شده است.
خلاصه ماشینی:
"چکیده در این مقاله ضمن ارائه تصویری اجمالی از معنا، مفهوم و ماهیت عدالت و عدالت اقتصادی، با توجه به تعالیم شریعت اسلام و مجموعه نگرشهایی که در این زمینه مطرح است، چهار قاعده کلی برای ارزیابی عادلانه بودن اقتصاد استنتاج گردیده است که عبارتاند از:1-سهمبری براساس میزان مشارکت در فرایند تولید 2-حق برخورداری برابر 3-توازن نسبی ثروت و درآمد 4-قرار گرفتن اموال در موضع قوامی آن.
در همین زمینه میتوان در مکاتب مشهور اقتصادی به قواعد زیر اشاه شده است:الف-عدالت به معنای حداکثر مطلوبیت برای جامعه{L (citsuJ nairatilitU) L} این دیدگاه که براساس نظرات فردگرایانه بنتام{L (mahtneB ymreJ) L}و جان استوارت میل{L (lliM trautS nhoJ) L}استوار است و مبنای اقتصاد رفاه پارتویی را تشکیل میدهد، قاعده زیر را به عنوان قاعده عدالت اقتصادی توجیه میکند: «توزیع چیزها(اموال و داراییها)در میان مجموعه مشخصی از افراد بایستی حداکثر کننده مطلوبیت یا رضایت اجتماعی باشد.
نظریههای اساسی الگو را میتوان براساس تقسیمبندی مرحوم شهید صدر 1، دکتر صادق 2(qedaS)، ظهور الاسلام 3(malsI,luruhoZ)، عکاس 4(sakkA)و مباحث کلاسیک اقتصاد مرسوم به سه قسمت عمده تقسیم کرد:1-نظریه توزیع قبل از تولید 2-نظریه توزیع کارکردی 3-نظریه توزیع مجدد بحث اصلی در نظریه توزیع قبل از تولید نحوه تملک ثروتها و منابع طبیعی است که از دیدگاه اسلامی به چهار طریق مالکیت امام(دولت اسلامی)بر انفال؛مالکیت عموم مسلمیت بر ثروتهایی که اولا ملک کسی نیستند، و ثانیا به مسلمین اختصاص دارند(مانند اراضی مفتوح العنوة و اراضی صلحی)؛مالکیت عمومی(همگانی)بر خیرات و منافعی از طبیعت(از قبیل مباحات اصلی:آب، آتش، مرتع)که خداونند استفاده و بهرهبرداری از آنها را برای عموم قرار داده است تا هر کس به قدر نیازش از آنها استفاده کند، و بر منافع مشترک(از قبیل جادهها، خیابانها و..."