چکیده:
مقاله حاضر به موضوع"شطح"که یکی از مسائل مورد بحث در تصوف اسلامی است،میپردازد.نویسنده با کمک کتابهای لغت و مراجع عرفانی، نخست میکوشد تعاریف لغوی و اصطلاحی شطح را تبیین و بررسی کند و سپس،با نگاهی دیگر و مقایسه آن با طامات،به تقسیمبندی تازهای از انواع شطح دست یابد. نویسنده،شطح را به شطح در رفتار،شطح در رؤیا و پندار،و شطح در گفتار منقسم میکند و هر کدام را مختصرا تبیین میکند.مقاله با بحثی اجمالی درباره نسبت شعر و شطح و نیز تبیین نظریات موافقان و مخالفان شطح و شطاحان پایان میپذیرد.
The Present article discusses Shath (Ecstatic Phrase Or Paradox) or circumlocution as a concept in Islamic Sufism. The author has Consulted Sufism sources and dictionaries to define the word and to classify it Kinds. Shath may relate to behavior، to dreams، or to speech ، each of which has been briefly described in this paper.
خلاصه ماشینی:
"«حرکت و جنبش»نیز به کار رفته و ضبط شده است و حتی این معنی اخیر،بیشتر مورد
توجه آنها بوده است!*معنی شطح در برخی متون صوفیه
ابو نصر سراج را در نظر داشته و آثار او در این مورد مطالعه کرده است و در فصل دهم
معنی لغوی و اصطلاحی شطح را در نزد صوفیان بیان کند:«در عربیت گویند شطح، یشطح،اذا تحرک؛شطح حرکت است و آن خانه را که آرد در آن خرد کنند مشاطح گویند
گذرا یعنی"حدث"بیان گردد،شطح وجود دارد1»و چون روزبهان شطح را هم مثل قرآن و حدیث حاوی«تشابه»و«التباس»میداند،معتقد است همان طور که عالمان هم به
شطحیات شبلی(433-742 هـ)هر چند از این همان نوع اقوال شطح آمیز حلاج و با یزید
در باب روزهء پیوسته یک ماههء ابو نصر سراج و ابراهیم ادهم-و در همان حال گندم درودنش در ما تموز-نقل گردیده،هم از مقولهء شطح در رفتار میتوان به
به این مطلب لازم است که شطح اگر با بسیاری چیزها موافق نباشد،توافقش با شعر و
است اشاره میکند و آن را رمزی و شطح آمیز و محتاج شرح و تأویل میداند،غزلی به مطلع:دوش وقت صبحدم در چرخ پالان یافتم در میان دانه خشخاش سندان یافتم
پیش از این گفتیم که شطح یکی از آموزههای مؤثر صوفیه در میان مریدان و برخی طبقات
این قول و فعل از«چه کسی»صادر شده و برای«اثبات»خود است یا«نفی»خود نیز بسیار
شبیه قول حلاج و با یزید مینماید،اما ناشی از انکار خدا و اثبات خود است:گفت فرعونی«انا الحق»گشت پست گفت منصوری«انا الحق»و برست
342 شرح شطحیات روزبهان و ص 024 ترجمه فارسی اللمع نیز آمده است."