چکیده:
هدف این مقاله، بررسی فقر در اقتصاد ایران با استفاده از آمار هزینه و درآمد
خانوارها به عنوان شاخصی برای ترسیم وضعیت فقر طی سالهای 1361 تا 1382 است.
اساس این بررسی، بر این پایه استوار است که افزایش یا کاهش و همچنین مصرف کالاها در
سبد مصرف خانوارها نشان از تغییر اوضاع زندگی آنان دارد. ملاک قضاوت دربارهی تغییر
ساختار و روند شاخصها نیز «نظریهی انگل» دربارة رفتار مصرفی خانوارهاست که
میگوید با بهبود اوضاع اقتصادی زندگی خانوارها، سهم مصرف کالاهای خوراکی کاهش
مییابد.
بررسیهای انجام شده نشان میدهد که اوضاع اقتصادی خانوارهای ایرانی طی دو دهة
گذشته شرایط نگرانکنندهای داشته است و خانوارها به شکل فزایندهای تحت فشارهای
اقتصادی بودهاند. همچنین این نتیجه به دست میآید که تغییر ساختار مصرف خانوارها
نه به خاطر بهبود اوضاع فقر در کشور، که ناشی از وجود فشارهای اقتصادی بوده است.
خلاصه ماشینی:
"جدول 3: رشد اقلام عمدة هزینة سالانة خوراکی خانوارهای شهری در دورة 82-1361شرحسال 61ریال/ جاریسال 82ریال/ جاریسال 61ریال/ سال 69سال 82ریال/ سال 69رشد واقعی(درصد)غلات، آرد، رشته و نان4658420062901646081425934/13 -شیر، فرآوردههای آن و تخم پرندگان4273211033791509967842048 -روغن و چربی ها4713441087166533134988 +میوهها و سبزی ها8157518100302882511286644/55 -گوشـت10793527130653813961928264/49 -کل هزینههای خوراکی3550731064244112546757563927/39 - ماخذ: محاسبه شده از آمار هزینة هزینه و درآمد خانوارها و شاخص قیمتها در سالنامههای آماری سال 1361 و 1382 بررسیها نشان میدهد که مصرف خانوارهای کشور، تنها از دیدگاه کمی دگرگون نشده است، بلکه از نظر کیفی نیز تغییرات زیادی را تجربه کرده است، به گونهای که مشخص میشود خانوارهای کشور طی دو دهة اخیر ساختار مصرف کالاهای خوراکی خود را تغییر دادهاند، به گونهای که تفاوت چشمگیری در ساختار مصرف آنان در دهة شصت و هفتاد به چشم میخورد.
جدول 5: رشد اقلام عمدة هزینة سالانة غیرخوراکی خانوارهای شهری در دوره 82-1361شرحسال 61ریال/جاریسال 82ریال/ جاریسال 61ریال/سال69سال 82ریال/سال69رشدواقعی(درصد)پوشاک و کفش7489925184602646601937278/26 -مسکن246507129846048710509988156/14 +لوازم و اثاثیه و ملزومات و خدمات خانوار5961222841772106431757056/16 -بهداشت و درمان36048276778912737821290667 +حمل و نقل و ارتباطات529734889255187180376096100 +تحصیل و آموزش75408789492664367611154 +کل هزینههای غیر خوراکی528396303468421867123233437225 + مأخذ: آمار هزینه و درآمد خانوارها و شاخص قیمتها در سالنامههای آماری سال 1361و 1382 مشاهده میشود که طی سالهای 1361 تا 1382، به طور متوسط مصرف پوشاک و کفش خانوارهای کشور نزدیک به 27 درصد و مصرف لوازم و اثاثیة آنان، 17 درصد پایین آمده است."