چکیده:
عقل موهبتی است که خداوند متعال در سرشت آدمی به ودیعه نهاده و به واسطهی آن امکان
بازشناخت و هست و نیست حق از باطل را یافته است و هم از اینروست که عقل در عرض
سایر منابع دینی حجت الاهی و منبع مستقلی قلمداد شده است.
Human being is endowed with reason by which it distinguishes between a true and false beliefs. Thus، Reason is one of the sources of religious Judgments. This essay explains the role of reason and its Limits in demanstrating religions doctrines and basic beliefs and religious Values . The essay to explain the Function of reason in Ijtehad (exercise of reasoning)
خلاصه ماشینی:
"» * _______________________________ * «مقصود از وجوب عقل عمل، اذعان عقل است به مستحق عقاب بودن در صورت مخالفت با آن چیزی که مورد قطع قرار گرفته است نه اینکه انگیزش و تحریکی از سوی عقل یا عقلا موجود باشد… برای اینکه انگیزشی از قوه عاقله، که شأنش ادراک اشیاء است، مطرح نیست همچنان که انگیزش و تحریک اعتباری از سوی عقلا وجود ندارد کما اینکه بهخواست خدای تعالی توضیحی ارئه خواهد شد که احکام عقلانی عبارت از قضایای مشهوره است که آراء عقلا در آن مطابقت و همسازی داشته برای حفظ نظام و بقای نوع است مانند: «عدل نیک است و ستم و تجاوز مرحوم علامه طباطبایی معتقدند مفاد «باید و نباید» ضرورت ادعایی است، حاصل سخن ایشان که در اصول فلسفه و روش رئالیسم در این زمینه مطرح فرمودهاند این است که انسان برای رسیدن به غایات مطلوب خود افعالی را انجام میدهد، مثلا برای سیر شدن غذا میخورد و برای کسب علم مطالعه میکند… از طرف دیگر بین انسان و افعال او، رابطه امکانی برقرار است نه رابطه ضروری، و تا رابطة بین انسان و فعل او ضروری نشود، فعل انجام نمیشود، لذا انسان به طور مجازی بین خود و فعل خود رابطه ضروری قرار میدهد و وجوبی را اعتبار میکند، یعنی وجوبی جعل میکند و «باید و نباید» در واقع همین جعل و اعتبار ضرورت است بین انسان وفعل او."