چکیده:
تأثیر و تجلی حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام در عالم عرفان اگر چه از خورشید آشکارتر است اما از ظریفترین مباحث عالیه معرفت و حکمت بشمار میرود.آنچه که این حضور شگفتانگیز را به روشنی توصیف میکند یکی از القاب آن حضرت است یعنی وجه الله میباشد منظور اجمالی از این لقب شریف این است که وجود مقدس آن حضرت وسیلهء توجه و تقرب ارباب عرفان و ایقان به مقام احدیت است.هر سالکی به اعتبار نورانیت قلبی و مرتبهء معنوی ارتباطی ویژه با این وجههء جاودانه دارد.این ارتباط را در چهار مقوله میتوان مطالعه کرد:اتباع،مواجههء روحانی،نسب معنوی یا تولد ثانوی و حکمت علوی مقصود از اتباع پیروی عقل معادی از امیر المؤمنین(ع)است از نمونههای جالب اتباع جریان گستردهء سیاسی و فرهنگی فتوت در تاریخ اسلام است.مواجههء روحانی پدیدار شدن مکاشفاتی است که به نوعی با امیر المؤمنین(ع)مربوط است.نسب معنوی یا تولد ثانوی تعییر و تحول بنیادی در هویت سالک به برکت ولایت علوی است و مقصود از حکت علویه اقتباس نور حکمت از مشکات ولایت آن حضرت است که او نمونههای برجسته آن ظهور حکمت علویه در قرن دوازدهم توسط سید قطب الدین محمد نیریزی است.
خلاصه ماشینی:
"شیخ سید حیدر آملی میلاد ثانوی را در افقی گسترده پدید اورده است او در تبیین این تأثیر اصطلاح"نسب معنوی"را بکار گرفته و از قول حضرت امام جعفر صادق علیه السلاام نقل میکند که فرمودند:"ولایتی لا میر المؤمنین(ع)خیر من ولادتی منه"-مقصود از این نسب معنوی اینست که انسان از راه علم و معرفت و حکمت به درون صاحب کمالی که خزینه این معنویت است راه یابد و متصل شود.
ماجرای غدیر در نظر بسیاری از عامهء امت صرفا به خلافت ظاهری امیر المؤمنین(ع)تلقی میشود اما در نظر اهل معرفت افزون بر اینکه نص جلی برخلافت بلا واسطه علوی است یا حقایق عالیه توحید و خداشناسی و مراتب انسان کامل نیز مربوط میشود(همدانی،361)در اینجا مجال آن بحث نیست اما آنچه به این جستار ربط مییابد جنبهء تربیتی و فیض ولایت کلیه علوی در تکمیل و تبدیل وجودی طالبان الهی است.
(3)-در این باب عنی اتحاد نور پاک محمدی و علوی با یکدیگر مراجعه شود به نص النصوص شیخ سید حیدر آملی صفحات 551 و 761 و 281 و نیز جامع الاسرار و منبع الانوار 902 و 372 و السبعین فی فضایل امیر المؤمنین ص 88 و قصیهء عشقیه از سید قطب الدین محمد نیریزی ضمن طبا شیر الحکمة،ص 382."