چکیده:
پس از ورود اسلام به ایران بر روی ظروف سفالین شاهد بروز تصاویر انسانی با مضامین مذهبی هستیم،که این نقوش متأثر از دین اسلام و سایر ادیان رایج در این مرزوبوم بوده است.در این مقاله تلاششده، جایگاه مذهب و اعتقادات مذهبی هنرمند سفالگر،نگارگر و حامیان این آثار در نمونههایی از این ظروف مشخص گردد.برای مطالعهی این نقوش چند اثر سفالین زیبا انتخاب و با مشاهده و بررسی از نزدیک و همچنین مطالعات کتابخانهای به این امر مبادرت شده است.
نقوش انسانی در تعدادی از ظروف سفالین دوران اسلامی دارای جایگاه مذهبی داشته،که این جایگاه متأثر از اعتقادات مذهبی سفالگر، نگارگر و حامیان این آثار بوده است.در بعضی از نقوش مذهبی این سفالینهها،مضامینی به کار گرفتهشده که با اعتقادات مذهبی رایج در پیش از اسلام مرتبطاند.
خلاصه ماشینی:
نقوش انسانی در تعدادی از ظروف سفالین دوران اسلامی دارای جایگاه مذهبی داشته،که این جایگاه متأثر از اعتقادات مذهبی سفالگر، نگارگر و حامیان این آثار بوده است.
در این مقاله فرض بر این بوده است که:1-بعضی از نقوش انسانی ظروف سفالین دورهی اسلامی ایران دارای مضامین مذهبی است.
ظروف سفالین پیوسته وسیلهی بیان خواهشها،پیامها،آیینها و سایر ذهنیات قرار داشته و بالطبع در تولید (*)دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز (**)دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه هنر دانشگاه هنر تهران تزیینات آن ارتباطات و باورهای مذهبی بهطور خاص رعایت شده است(کامبخش،1379:451) با مقاومت اسلام در برابر هنر تصویری و هنر انسانمدارانه؛علیرغم دوری از تصویر واقعی،وجود آدمی با رویکرد به عالم معنی و تخیل ابداعی و حضور و اشراق تخیل به ساحت مقدس هنر دینی گام مینهد و روح دینی پیدا میکند.
این مقاله با بررسی نقوش انسانی در تعدادی از ظروف سفالین، مضامین مذهبی آنها را مورد توجه قرار داده است.
نقش انسانی در وسط ظرف،نشانگر مقام بالای اوست،زیرا در مهمترین نقطه ظرف یعنی مرکز قرار دارد و دارای اندازهای بزرگتر از دو نفر دیگر است،به عبارتی اصل شرقی اهمیت افراد براساس اندازهگیری در این تصویر رعایت شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر(2):نمونهای ظروف لعاب رنگارنگ،قرن چهارم هجری،نیشابور، ارتفاع 4/8 سانتیمتر،قطر 2/21 سانتیمتر،محل نگهداری موزهی آبگینه (تصویر از نگارنده) در نقش برجستههای بساسانی در طاق بستان میترا شاخهی برسم(نشان مخصوص موبدان)در دست دارد پشت سر اردشیر دوم مشابه حالتی که در این ظرف شاخههای گیاه به طرف پیکرهی اصلی گرفته شده است.