چکیده:
در قرن چهارم و پنجم هجری، در دوره سلطه امیرالامراءها بر دستگاه خلافت عباسی، حکومتهای کوچکی مقارن
با دولتهای بویهی و سلجوقی شکل گرفت که یکی از آنها خاندان بنی مزید بود که با تمایلات شیعی خود توانستند پس
از ویرانی مراکز علمی و فرهنگی شیعیان در بغداد و کوچ علمای شیعه به نجف، با بنای شهر حله حوزه علمی پرباری
برای شیعیان احداث کنند که آثار و برکات آن تا امروز تداوم دارد. در این مقاله بویژه زندگی سیاسی سیفالدوله امیر
نامدار خاندان بنی مزید و روابط و برخوردهای این خاندان با دولتهای هم عصر و نیز سابقه و چگونگی بنای شهر حله
و تحولات تاریخی آن بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
"بنا بر این حوزه بغداد مهمترین مجمع علمی جامعالاطراف بود که تا آن تاریخ نصیب علماء و معارف شیعه میگردید و چنانکه خواهیم دید با انقراض سلسله آل بویه این حوزه پر دامنه و گسترده تعطیل و فقهای شیعه در بغداد سرگردان شدند داستان چنین است: در اوائل دهه چهارم سده پنجم با سلطه سلاجقه بر بغداد و شکست ملک رحیم خسرو فیروز دیلمی بدست سلطان طغرل بیک قدرت آل بویه بر بغداد پایان گرفت و به دنبال آن فقهای شیعه، مدارس و حلقات با شکوه درس آنان در آن شهر به مخاطره افتاد، (قلقشندی، 4/418) و در پی زوال دولت آل بویه نزاعهای میان شیعه و اهل سنت که توسط سلطان سلجوقی و خلیفه عباسی پشتیبانی میشد شدت یافت و به این بهانه که مراسم عزاداری در ایام محرم و در عاشورا بدعت در دین است علیه شیعه به مقابله برخاستند و ضمن ممانعت از ادامه مراسم مذکور به آزار شیعیان، تخریب، غارت و به آتش کشیدن خانههای آنان و کتابخانهها و مراکز علمی پرداختند و ضمن تعرض به بزرگان و علمای شیعه و متکلمین آن، دو کتابخانه بسیار عظیم و بی بدیل که در منطقه شیعه نشین کرخ قرار داشت و دارای کتبی بودند که در جهان آن روز در جای دیگر بدست نمیآمد در این درگیریها طعمه حریق واقع شدند."