خلاصه ماشینی:
"از طرفی دیگر روایت شده که عمر برای سه تن از مملوکان بنی غفار که در جنگ بدر حاضر بودهاند جداگانه سه هزار درهم مقرر کرد (ابوعبید، ص 310، ش 609) وبنابر قولی این عطا پس از آزادی برای آنان مقررشده بود، نه زمانی که هنوز مملوک بودهاند (همانجا)، اما ابو عبید توجیه مذکور را مردود دانسته و میگوید در آن صورت آنان از موالی (در اینجا یعنی بندگان آزاد کرده نه مسلمانان غیر عرب) به شمار میآمدند و بایستی در عطا به بدریون ملحق شده باشند (نک : سطور پیشین) نه اینکه جداگانه عطایی کمتر از عطای بدریون برای آنان وضع شده باشد (همانجا؛ نیز قس : ص 316، ش 616).
این جیره ماهانه که شامل دو جریب گندم (حدود چهل و پنج کیلو گرم) بود به خلاف عطا یکسان بین همه مسلمانان اعم از زن و مرد و آزاد و مملوک تقسیم میشد(ابو عبید، ص 314، ش 612؛ ابن سعد، 3/305؛ بلاذری، ص 446؛ قس: ابویوسف، ص 27؛ و طبری، دوم، 308، آنجا که مقدار دو جریب گندم را جیره ماهانه هر خانواده (مرد و عیالش) ذکر میکند نه برای هر تن، و این درستتر به نظر میرسد).
گفتهاند که عثمان نخستین خلیفهای بود که صد درهم بر عطایا افزود و سپس شیوه او ادامه یافت (طبری، دوم، 433؛ مقریزی، 1/93)،اما معلوم نشد که آیا همین صد درهمی که عثمان بر عطای مردم افزود در زمان خلفای بعدی برقرار ماند یا اینکه هر خلیفه به رسم عثمان صد درهم بر عطایا میافزود؟ بنابر گزارش ماوردی (ص 201) عثمان در تقسیم عطا از روش عمر پیروی میکرده و اهل سوابق را بر دیگران برتری میداد، اما یعقوبی(2/72) میگوید که وی در تقسیم عطا خویشان خود را مقدم میداشت، ولی دیگران را برابر مینهاده است."