چکیده:
عنصر «فعل» در قتل عمدی از جمله مباحثی است که از دیرباز میان فقیهان و حقوقدانان
مورد بحث و بررسی بوده است و آشنایی با دیدگاههای مختلف مربوط به آن میتواند کمک
شایانی به استنباط دیدگاه قانونگذار کشورمان کند. بر همین اساس نگارنده در این
نوشتار به بررسی تطبیقی این مسأله میان فقیهان مذاهب اسلامی و حقوقدانان کشورهای
مختلف به ویژه حقوقدانان عرفی پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
"مطلب یکم ـ کشنده بودن رفتار اولین مسألة مورد اختلاف درخصوص رفتار مجرمانه جرم قتل عمدی ـ چه میان حقوقدانان و چه میان فقیهان ـ این است که آیا برای عمدی به شمار آمدن قتل، حتما باید رفتار ارتکابی «نوعا کشنده» باشد یا اینکه در صورت وجود «قصد قتل» حتی اگر رفتار، نوعا کشنده نبوده ولی «اتفاقا» منجر به قتل شود نیز قتل ارتکابی، عمدی به شمار خواهد آمد.
دکتر ابراهیم پاد (همانجا) در این خصوص مینویسد: «فعل قاتل باید دارای شرایط ذیل باشد: اولا… عمل مادی باید فی حد ذاته قادر به سلب حیات باشد» البته لازم به یادآوری است که میان طرفداران این دیدگاه دربارة اینکه آیا رفتار مجرمانه باید «واقعا» کشنده باشد و یا صرف وجود چنین تصوری «در ذهن فاعل» هم کافی خواهد بود اختلاف نظر وجود دارد (نجیب حسنی، القسم الخاص، ص 326).
دیدگاه دیگری که به ابو حنیفه نسبت داده شده، این است که قتل، در صورتی عمدی به شمار خواهد آمد که آلت قتاله از جنس آهن باشد، گرچه تیز و برنده نباشد؛ البته فلزات دیگر نیز از این جهت، (امکان ارتکاب قتل عمد با آنها) در حکم آهن خواهند بود (همانجا و ابن رشد، 2/393؛ ماوردی، الحاوی الکبیر، 15/179؛ حصری، 3/62)."