چکیده:
قرآن منحصر به فرد ابن بواب، هنرمند بزرگ شیعی دوره آل بویه، که هم اکنون در
کتابخانه چیستربیتی شهر دوبلین پایتخت جمهوری ایرلند نگهداری می شود، هنوز از
شاهکارهای هنر اسلامی به شمار می رود. تنوع بسیار عناصر تزیینی در این قرآن شیوه ای
نو را برای تذهیب گران دوره های بعدی پدید آورد. استفاده و بکارگیری نقشهای تزیینی
دوره پیش از اسلام هنر ایران (هنر ساسانی) از دیگر امتیازهای این قرآن است که ابن
بواب توانست با تغییر و بازسازی آنها شخصیتی کاملا نو و مطابق با جهان بینی اسلامی
ارایه دهد. از دیگر ویژگی های این قرآن وجود عناصری از قبیل آوردن نام علی(ع)،
فرستادن درود و سلام بر آل محمد(ص) و بکارگیری تقسیم بندی های دوازده و چهارده گانه
در تذهیب می باشد که همگی معرف یک اثر کاملا شیعی است.
خلاصه ماشینی:
"استفاده و بکارگیری نقشهای تزیینی دوره پیش از اسلام هنر ایران (هنر ساسانی) از دیگر امتیازهای این قرآن است که ابن بواب توانست با تغییر و بازسازی آنها شخصیتی کاملا نو و مطابق با جهان بینی اسلامی ارایه دهد.
این قرآن به گواهی کتیبه صفحه آخر آن از سوی هنرمند بزرگ شیعه، استاد بزرگ هنر خوشنویسی و تذهیب، علی بن هلال مشهور به ابن بواب، در دوران حکومت شیعی آل بویه در سال 391 ق (379ش) در شهر بغداد کتابت و تذهیب شده است.
این تزیینات شامل سرترنجهایی که همراه با اسم 114 سوره قرآن آمده و همچنین شمسه های کوچک که در وسط آنها «عشر» و «سجده» نوشته شده است.
برای مثال نقش اسلیمی صفحه آخر قرآن ابن بواب (طرح شماره 4)، دقیقا برای تزیین قرآن های دوره سلجوقی که یکی از آنها هم اکنون در موزه برلین نگهداری می شود، مورد استفاده واقع شده است.
از دیگر ویژگیهای مهم قرآن ابن بواب استفاده و بکارگیری نقوش تزیینی پیش از اسلام هنر ایران است؛ نقوشی مانند نیلوفر آبی (لوتوس) و یا نقش بالی شکل که از هنر ساسانیان اقتباس شده است.
به جرأت می توان گفت این قرآن مهمترین اثر هنری است که از حکومت شیعی آل بویه برجای مانده و دارای عناصری از قبیل آوردن اسم امام علی علیه السلام (در صفحه اول قرآن)، فرستادن اسلام و درود بر آل محمد (در صفحه پایانی قرآن) و استفاده از تقسیم بندی های 12 و 14 گانه در تذهیب صفحات که در فرهنگ شیعه دارای معنا و مفهوم خاصی هستند، همگی بیانگر یک اثر هنری کاملا شیعی هستند."