چکیده:
در این مقاله اوصاف و خصال انسان آرمانی و نمونة هندوییزم با توجه به مبانی انسان
شناختی و جهان شناختی این مکتب، تحت عناوین ذیل، مورد بررسی قرار گرفته است:
1. جایگاه انسان آرمانی در تعالیم هندو
1 ـ 1. اصول چهارگانة هندو
2 ـ 1. اهداف چهارگانة هندو
3 ـ 1. طرق چهارگانة رستگاری هندو
4 ـ 1. مراحل چهارگانة زندگی هندو
2. انسان آرمانی از منظر مکاتب مختلف هندو
1 ـ 2. انسان آرمانی از دیدگاه مکتب یوگا (Yoga Darśana)، مظهر «یوگا مارگه» یا
«طریق ریاضت»
2 ـ 2. انسان آرمانی از دیدگاه مکتب ودانته (Vedānta Darśana)، مظهر «جنانه مارگه»
یا «طریق علم»
3 ـ 2. انسان آرمانی از دیدگاه مکتب بکتی (Bhakti)، مظهر «بکتی مارگه» یا «طریق
عشق»
لازم به یادآوری است، از میان مکاتب فرعی سه گانه مکتب «ودانته»، بیشتر نظر به
«ادوایته ودانته» (Advaita Vedānta) به عنوان مهمترین آنها بوده است.
خلاصه ماشینی:
"انسان آرمانی از دیدگاه مکتب بکتی (Bhakti)، مظهر «بکتی مارگه» یا «طریق عشق» لازم به یادآوری است، از میان مکاتب فرعی سه گانه مکتب «ودانته»، بیشتر نظر به «ادوایته ودانته» (Advaita Vedānta) به عنوان مهمترین آنها بوده است.
اما در کنار دو درشنه مذکور، باید انسان آرمانی را از دیدگاه مکتب سوم دیگری نیز که خارج از درشنههای شش گانه است مد نظر قرار داد که عبارت است از: ـ «مکتب بکتی»، به عنوان مهمترین مظهر «بکتی مارگه» یا «طریق عشق» لازم به ذکر است شرح انسان آرمانی از دیدگاه «آیین درمه»، که مظهر «کرمه مارگه» یا «طریق عمل» است، به دلیل مفصل بودن و در عین حال سطحی بودن، در این مقال نمیگنجد.
انسان آرمانی از دیدگاه مکتب یوگا (Yoga Darśana) (مظهر «یوگا مارگه» یا «طریق ریاضت») انسان آرمانی مکتب یوگا، سالک طریق ریاضت است که همه مراحل و منازل مختلف این مکتب را با موفقیت طی میکند و سرانجام به سر منزل مقصود که رهایی و رستگاری مطلق است میرسد.
ولی پتنجلی یادآوری میکند که خود این قدرتهای خارق العاده، از موانع راه یوگی در رسیدن به مقصد نهایی هستند، هر چند همین تواناییهای خارق العاده برای مبتدیان، کمال محسوب میشوند (همان، بخش 3، بند 36).
انسان آرمانی مکتب دوایته ودانته (Dvaita Vedānta) با توجه به معنی لغوی دوایته، که به معنی «دویی» و «ثنویت» (و هم ریشه با کلمه «دو» فارسی) است، این مکتب به واقعیت دوگانه در هستی معتقد است؛ بدین معنا که برهمن و جهان هر دو دارای واقعیت هستند، هر چند جهان از برهمن نشأت گرفته است[1]."