خلاصه ماشینی:
"در این فصل مؤلف ابتدا با تکیه بر منابع رومی کوشیده است نظام اداری عصر اشکانی را که همچنان تا حد زیادی مبهم و مورد بحث است، مشخص سازد و در این ارتباط نکاتی را دربارهء امیران و شاهان کوچک محلی تابع و قلمروهای آنها و مناطقی که به دست ساتراپها یا والیان اداره میشدند و مقامات رسمی مهم عصر اشکانی،ذکر کرده است79،اما در این مورد مطالبش مختصر است و نکتهء جدیدی را روشن نکرده،مؤلف سپس اشارهء مختصری به کشاورزان دوران اشکانی کرده آنگاه به بازرگانی اشکانیان پرداخته است80.
آنگاه امور فرهنگی دوران ساسانی مورد بحث قرار گرفته و از آن جمله به فرمان انوشیروان به ترجمهء آثار فلسفی یونان به زبان پهلوی و مطالعهء این آثار توسط انوشیروان، فرمان او به تحقیق در قواعد روم و هندوستان به منظور تهیهء یک کتاب قوانین132،پذیرایی انوشیروان از فیلسوفان نوافلاطونی یونانی که از وطن آواره شده بودند،مباحثات علمی در دربار انوشیروان،فرمان او به ترجمهء اشعار هندی«پنجه تنتره»به پهلوی133،فرمان او به اصلاح مواد قانونی،همایش علمی پزشکان جندی شاپور در زمان انوشیروان،رواج پزشکی در خوزستان و فارس توسط افرادی که در لشکر کشیهای شاپور یکم به ایران انتقال داده میشدند،اهمیت پزشکان مسیحی در ایران ساسانی134،ثبت مکتوب اوستا از طریق ابداع خطی ویژه، آغاز تدوین تاریخ ملی ایران در قرن پنجم میلادی و تدوین اندرزنامه و خداینامک در زمان انوشیروان، تألیف کارنامهء اردشیر بابکان در اواخر عصر ساسانی، پدیدار شدن چوگان،شطرنج و تخته نرد در این زمان، گوشهای از متن پهلوی خسرو و ریدگ که شرحی است دربارهء بهترین لذات،اشاره نموده است135."