خلاصه ماشینی:
"گرمابههای عمومی ساختند و چشمهها به وجود آوردند،به ابداع و ایجاد کار افزارهای علمی پرداختندو فنون تازهای به کار بستند،با کاربرد دستگاههای آبیاری،کشتزارها را آباد ساختند،زندگی خانوادگی،جو و فضای حاکم بر گذرگاهها و راهها و شیوههایی که آنان برای سرگرمی و تفریح خاطر خود اتخاذ کردند،و نیز با ایجاد کانونهای دیدار اجتماعی و مدنی و معنوی و رفاهی،آمیزش نژادهای گوناگون و آمیختگی فرهنگهای مختلف بایکدیگر را به نمایش گذاشتند،فرهنگ و معارف بسیاری را که از امپراتوریهای روم،ایران و هند و چین برخاسته بود،بر دوش عالمانی که به کانونهای دانش اندلس روی میآوردند،به این سرزمین منتقل ساختند،فلسفهء یونانی را آموختند و آن را به عربی ترجمه کردند،قطبنما را اختراع کردند،علم حساب و سیستم یکان و دهگان و صدگان را از هندوان آموختند،تدابیر و فنون تازهای برای آبیاری و کشاورزی اتخاذ کردند،کارخانههای کاغذسازی بوجود آوردند و خلاصه اسپانیا در فاصله قرنهای هشتم تا پانزدهم،و به ویژه چهار قرن نخست آن کانون علم و دانش و هنر و فرهنگ و محل تجمع دانشمندان در اروپا بود."