خلاصه ماشینی:
"در این گفتار مؤلف تاریخ سیاسی و نظامی ساسانیان را به تفصیل تشریح نموده و نحوه به قدرت رسیدن آنان،اوضاع مقارن ظهور آنان (ساسانیان)و تشکیل سلسله و مخاصمات و درگیریهای آنان با دول مجاور(اقوام بیابانگرد) شمالی،رومیان و اعراب)را آورده است.
در این فصل،ابتدا تحولات مهم نظامی مثل قدرتیابی خوارزمشاهیان،حمله مغولان،نهضت اسماعیلیان و قیام سربداران و هجوم تیموریان و ترکمانان مورد بحث قرار گرفته،سپس یورش چنگیز به ایران و نبردهایش با خوارزمشاهیان و نیز استقرار حکومت ایلخانیان به تفصیل بررسی شده است.
تحولات نظامی دوره دوم پهلوی از زمان محمد رضا شاه ازجمله اشغال ایران توسط متفقین، نفوذ گسترده آمریکا در ایران،ملی کردن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد،تأسیس ساواک،پیمان الجزیره و جدایی بحرین از دیگر موضوعات مورد بحث در این فصل میباشند.
تحولات نظامی دوران دوم(جنگ هشت ساله عراق علیه ایران)،دیگر موضوع مورد بحث،در این فصل میباشد که مؤلف به تشریح نبرد دفاع مقدس پرداخته و در ادامه،تحولات نظامی سومین دوره یعنی پس از جنگ را تشریح مینماید.
در نظر مؤلف،رخدادهای سیاسی و نظامی یک بعد از سه بعد اندیشه نظامی میباشد ولی این ضلع،اندیشه نظامی گاهی چنان به تفصیل آورده شده که اندیشه نظامی،تحت الشعاع تحولات سیاسی قرار گرفته است.
کتابهایی متعدد در زمینه تحولات نظامی ایران نوشته شده است ولی کتابی که به مقوله اندیشهء نظامی در طول تاریخ ایران پرداخته باشد به نگارش درنیامده است و این کتاب ارزشمند را میتوان از اولین آثار منتشر شده در این زمینه دانست."