خلاصه ماشینی:
"سه گفتار این فصل که نویسنده به کمک آنها مقصود خود را بیان میکند عبارتند از:نقد شیوهی واقعگرایانه در مطالعهی پدیدههای اجتماعی غیر محسوس،نقد ماهیت متافیزیکی جامعهشناسی در مطالعهی جوامع ابتدایی و پیدایش نظامها و نقد ماهیت متافیزیکی جامعهشناسی در تفسیر پیشرفت جوامع بشری.
فصل چهارم در دو گفتار بیان میشود که عبارتند از:جهتگیری ایدئولوژیک و تأثیر آن بر شکلگیری مفاهیم جامعهشناختی و کاربرد سیاسی جامعهشناسی و خدمت به اهداف استعماری.
بخش دوم کتاب-مکاتب اثباتگرا در کشورهای اسلامی و ارائهی روشهای جایگزین؛به معرفی جامعهشناسی در جوامع اسلامی میپردازد و تأکید ویژهای به این امر دارد که سنت جامعهشناسی و اثباتگرا در کشورهای اسلامی بازتابی است از جریانها و الگوهای مشابه غربی.
فصل دوم این بخش-سنت جامعهشناختی در جهان اسلام،بازتاب الگوی مشابه در غرب،به بازخوانی سنت جامعهشناسی در کشورهای اسلامی و عربی میپردازد و مکاتب جامعهشناسی عرب را مشابه نمونهی غربی خود میداند.
در این فصل،مؤلف به بیان تفاوتهای ساختاری بین علوم تجربی و علوم انسانی میپردازد و به این نتیجه میرسد که روشهای اثباتگرا برای تحقیق در علوم اجتماعی مناسب نیستند."