چکیده:
عرفی شدن و عرفگرایی، روند کاملا جدیدی نیست و سرچشمههای نظری آن را میتوان از پنج قرن پیش ردیابی کرد.اما آنچه نوظهور مینماید، بروز واژگونگی در جهت مقدر این فرآیند و ظاهر شدن مسیرها و احتمالات مختلف در مسیر خطی و یک سویه آن است.این کتاب حاوی هفت مقاله از جامعهشناسان برجسته دین است و موضوع آن، خیزش مجدد دین و بازیابی نقش و اعتبار گذشته آن در جوامع مختلف است.
به نظر میرسد ادبیات و نظریات عرفی شدن در دهه 50 و 60، دارای نقصانهای عدیدهای است و لاجرم نیاز به بازخوانی دارد.این تصور که نوگرایی به افول دین در
جامعه و نزد افراد میانجامد، غلط از آب درآمده است.خاستگاه شکلگیری مقاومت در برابر جریان توفنده عرفی شدن، خود مردم و انگیزه آنان برون شد از وضعیت غیرقابل تحمل«بییقینی»ترویج شده توسط تجدد و عرفیگرایی بوده است.
در این کتاب همچنین روند رو به گسترش پدیده جدید«مسیحیت انجیلی»که به عنوان یکی از نمونههای مهم واژگونی در فرآیند عرفی شدن در جهان مسیحی شناخته میشود، بررسی شده است.اسطورهزدایی از تئوریهای قدیمی عرفی شدن و ردنمودن این تلقی شایع که اروپا مهد سکولاریسم است و ارائه راهکارهایی برای کاهش تبعات زیانبار اسلام سیاسی، ازجمله مباحث دیگر این کتاب است.
خلاصه ماشینی:
"«عرفی شدن »و«عرفگرایی»رویکرد و تمایل کاملا جدیدی نیست و سرچشمههای نظری آن را همچون رودهای در حال پیوستن، میتوان از پنج قرن پیش، یعنی از رنسانس به اینسو ردیابی کرد؛اما آنچه که جدید و نوظهور مینماید و اندیشمندان در حوزههای مختلف را وادار کرده تا با نگاهی نقادانه و عمیق به انفصال تدریجی جوامع از قدرتهای فوق بشری، رواداشتن تردید در باورهای ماوراء الطبیعی، ترک انگارههای قدسی و فروکاهی دین به یک علقه و دلمشغولی فردی، به عنوان فرایند «عرفی شدن»شناخته شده استریشهها، مبانی و احکامش از نو نظر کنند و روند تاریخی آن را مورد بازبینی مجدد قرار دهند، همانا بروز واژگونگی در جهت مقدر این فرایند و ظاهر شدن مسیرها و احتمالات مختلف در سیر خطی و یک سویه آن است.
اما جبهه دوم که به لحاظ اهمیت و تاثیرگذاری کمتر از جبهه نخست نیست، همانا وجود یک خردهفرهنگ جهان متعلق به نخبگان تحصیلکرده اگرچه مدرنیسم در بعضی از مناطق جهان به افول دین انجامیده است، اما در دیگر مناطق موجب تشدید و تقویت جنبشهای دینی ضد عرفگرایی شده استدیوید مارتین به بررسی روند رو به گسترش پدیده جدیدی در جهان مسیحیت به نام«مسیحیت انجیلی»پرداخته که به عنوان یکی از مصادیق مهم واژگونگی در فرایند عرفی شدن در جهان مسیحی شناخته شده استو متخصص است که حامال فرهنگ، عقاید و ارزشهای کاملا سکولاری هستند که در غرب فراگرفتهاند و اینک به عنوان مبشران بومی تجدد و رسولان خودی آیین جدید در اقصی نقاط عالم انتشار پیدا کردهاند و بیآنکه حساسیت و واکنشی را در درون جوامع خویش برانگیزند، بر مهمترین نهادهای رسمی این کشورها، نطبذ نطام آموزشی، وسایل ارتباط جمعی و نظام حقوقی دست انداختهاند و به هزینه خود آنان، فرهنگ و آموزههای عرفی را به تدریج به این جوامع رسوخ میدهند."