چکیده:
ساختار سنی، جمعیت عنوان کتاب تالیی عبد العلی لهستانیزاده:یکی از مهمترین موضوعات جمعیت شناختی و در واقع پل پیوند مسایل و مباحث جمعیتی با مسایل اجتماعی جوامع مختلف را طرح نموده است. ساختار سنی جمعیت حاصل فرایند مستمر جانشینی نسلهاست و توجه به آن از دستاوردهای جمعیتشناسی جدیدی محسوب میشود.کتاب مورد بررسی از دو جنبه قابل نقد است:1)از جنبه فرم و فصلبندی و 2)از نظر محتوایی.از جنبه فرم و ساخت چنین به نظر میآید که شکل نسبتا موزون و هماهنگی برای موضوعات و فصول انتخاب شده و بطور کلی ترتیب موضوعات از نظر ارتباط آنها و تقدم و تاخرشان مشکل جدی ندارد.در محتوای کتاب به طور پراکنده جنبههای مفیدی، بیشتر در تحلیل آثار شکل و ساختمان نسبی جمعیتها، ارائه شده است. با این وجود اشکالات جدی و مهمی در مضامین کلی محتوای فصول دیده میشود.عدم ارزیابی درست از ارقام به دست آمده برای شاخصهای.خلط مفهومی در اصطلاحات تخصصی، ناهماهنگی تحلیلها و خصوصا تاکید نویسنده بر دستیابی به ساختار سالخورده جمعیت به عنوان هدف کشورهای در حال توسعه نکاتی است که در جای جای کتاب به عنوان مورد قابل بحث دیده میشود.نکته مهم دیگر این که پرداختن به مهاجرت بین المللی به عنوان عامل تغییر ساختار سنی موجب میشود تا این تصور قوت بگیرد که عنوان کتاب بهترین بود«ساختار سنی جمعیتهای ملی»انتخاب شده و نه موضوع عامتر«ساختار سنی جمعیت».
خلاصه ماشینی:
"عدم تسلط نویسنده به روشهای ارزیابی دادههای جمعیتی و تحلیل روند شاخصهای دموکراتیک موجب شده تا چنین نتیجه بگیرد که این نتیجهگیری کتاب که مهاجرین خارجی به افزایش باروری و جوانی جمعیت کمک میکنند هیچ استناد تجربی و آماری قابل قبولی ندارد و به نظر واقع بینانه نیست مشکلات اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی زیادی در پس اوضاع به ظاهر مناسبتر ساختار سنی سالخورده وجود دارد که کمتر از مشکلات مبتلا به ساختارهای سنی جوان نیست موارد زیادی را میتوان مشاهده کرد که شیوه نقل قول نامشخص و مبهم است، حتی موارد زیادی را میتوان دید که نقل قولها بدون ماخذ رها شدهاند باروری از سال 1335 تا 1345 آن هم با مقایسه میزان باروری کلی 7/7 و 3/7 افزایش یافته است.
در هر حال با شواهد ارائه شده در این کتاب این نتیجهگیری که مهاجرین خارجی به افزایش میزان باروری و جوانی جمعیت کمک میکنند(صفحه 70)هیچ استناد تجربی و آمار قابل قبولی ندارد و به نظر واقع بینانه نیست.
نگاهی به این عبارات میتواند نشان دهنده سعی نویسنده بر پیشنهاد سالخوردگی جمعیت به عنوان یک امتیاز برای کشورهای در حال توسعه باشد، در حالی که همان طور که پیشتر اشاره شد هر دو شکل از ساختار سنی کشورها(جوان و سالخورده)خود با مسایل ویژهای مواجه هستند.
در واقع طرح ایده مناسب بودن ساختار سنی سالخورده با آنچه در مورد اثرات ساختار سنی جمعیت در کشورهای توسعه یافته در خود کتاب در فصل چهارم آمده است کاملا در تعارض و تناقض قرار دارد."