خلاصه ماشینی:
"جهت روشن ساختن اقدامات مشاهدهء مؤلف اشارهء دارد به نقش مشاهدهگری که از بیرون محیط را مشاهده میکند یا خود در فرایند مشاهده شرکت دارد و از هر یک از مشاهدههای با مشارکت و بدون مشارکت،مشاهدههای مستقیم و غیر مستقیم و مشاهدهء ساده و نظاممند توصیف بعمل آمده و از محاسن و محدودیتهای آنان سخن رفته است و به مراحل روش مشاهده و تنظیم برنامه برای آن،مراتب تحلیل و تصحیح دادهها و توجه به امکان تعمیم دادهها به کل جامعه یا سازمان،استفاده از روش شبهآماری(برای آزمودن فرضیههای منفی)و سرانجام مرحله تفسیر دادها و نوشتن گزارش:شامل روش مشاهده،شرایط انجام شده،زمان گردآوری دهدهها و محدودیتهای دادهها پرداخته شده است و با اشاره به ملاحظات اخلاقی و رویارویی پژوهشگر با مسایل به شیوهء علمی و استدلالی بر پایهء صراحت و بیطرفی تأکید گردیده است.
پس از ارائه تعاریف گوناگونی از صاحبنظران در مورد کتابسنجی،با توجه به مفاهیم ضمن گستردهء آن به نقل از سیمپون(1988)«کتابسنجی اساسا با کاربرد روشهای ریاضی و آماری در کتابها و دیگر رسانههای ارتباطی سر و کار دارد»تعریف میشود و هدفهای آن برشمرده شده است که از جمله به مشخص و روشن کردن سیر تحول موضوعها در متون و منابع،فراهمآوری دادههای قابل اطمینان و معتبر،تعریف محدودیتهای موجود در قلمروهای موضوعی مختلف،تصمیمگیری دربارهء استفاده از موارد و منابع اطلاعاتی،تحقیق دربارهء عادات مطالعه و الگوهای انتقال اطلاعات پرداخته شده است و کاربردهای آن شامل:میزان تولید(تعداد انتشارات)در یک زمینهء موضوعی و مقایسهء پژوهشهای انجام شده در کشورهای مختلف،در ادوار مختلف و در شاخههای فرعی یک زمینهء موضوعی و مطالعهء الگوی پراکندگی یک موضوع در نشریات ادواری مختلف و..."