چکیده:
مولای متقیان، علی علیهالسلام، آنگاه که درپی زخم شمشیر زهرآگین نفاق در بستر شهادت، آخرین لحظات حیات دنیا را سپری میکردند، با نگاهی ژرف و حکیمانه به جامعه مسلمین، فرزندان خود را فراخواندند و مهمترین و بنیادیترین مسائل مسلمانان را در عصر خونین و همه اعصار با نافذترین کلام تبیین میکردند. در این فضا، امام متقیان (ع)، به مسائلی همچون وارستگی، حقگویی و حقطلبی، ظلمستیزی و مظلومیاوری، صلحاندیشی و وحدتطلبی، اتحاد و اتفاق، مسئولیتپذیری و یتیمنوازی، تمسک به ارزشهای الهی و عمل به قرآن، اقامه نماز و معنابخشی به حج و قیام به جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و انصاف و عدالت و مروت در قضا و قضاوت و مقابله با دشمن تأکید کردند و تقوای الهی و وحدت اسلامی، مسئولیتپذیری اجتماعی، آرامش روانی و امنیت ملی را از ضروریات جامعه اسلامی دانستند.
خلاصه ماشینی:
"امام متقیان علی (ع) در پیام کوتاه اما پردامنه و جاودانه خود که همیشه بر فراز عصرها و نسلها روشنگر طریق آزادگان و خردمندان است، با عنایت به مهمترین مسائل جامعه و نیاز امت اسلامی سخنان خود را عمدتا در چهار محور تقواپیشگی و وارستگی و آزادگی، همدلی و صلح و صفا و وحدت بین مسلمانان، پذیرش مسئولیت اجتماعی و دستگیری نیازمندان و محرومان و آرامش و امنیت ملی بیان میکند.
امام متقیان (ع)، منشأی همه بدبختی و شقاوت انسان را دورماندن از تقوای الهی و وارستگی به زرق و برق دنیای فانی و اسارت جاذبههای حیات دنیوی میدانند و از همین رو در آغاز کلام آخرین خود به تقواپیشگی و جلب رضای الهی و نیل به فلاح و رستگاری و آزادگی و وارستگی از وابستگیهای دنیای مادی میدانند؛ چرا که انسان زمانی که وجودش در گرو جاذبههای دنیایی قرار گیرد و دلباخته مظاهر دنیوی شود، در ازدستدادن برخی تعلقات و امتیازات دنیوی دچار یأس و تأسف فراوان میشود و چه بسا در گویشها و قضاوتها و رفتارها از حریم حق و عدالت خارج شود و بهلحاظ اندیشههای دنیوی و هیجان کششهای نفسانی نتواند آنچه را که حق است، به زبان جاری کند و بدانچه که حق است و رضای خدا، عمل کند.
به سخن دیگر،مولای متقیان، امیر مؤمنان (ع)، رهبر آزادگان و اندیشمندان جهان، علی (ع)، ازجمله بارزترین مصادیق اصلاحات در جامعه اسلامی را برقراری نظم و تربیت و مقیدبودن به قواعد و قوانین اجتماعی، صلح و آشتی بین مسلمانان و ایجاد وحدت در صفوف مسلمین، رسیدگی به امور مسلمانان، بهویژه نیازمندان و تهیدستان، و حفظ امنیت اجتماعی میدانند."