چکیده:
یکی از موضوعات عمده در عرصه حاکمیت دولتها نحوه برخورد آنان با مخالفان سیاسی است که خاستگاه آن از جهات مختلف قابل تعمق و بررسی میباشد.در نظامهای مردمسالار بر مبنای اصل کثرتگرایی به عنوان یکی از مهمترین مؤلفههای دموکراسی، اپوزیسیون تحت لوای قانون به مخالفت با هیأت حاکمه یا سیاستهای اتخاذ شده توسط آنها میپردازند و اصل بر این است که باید از کلیه حقوق و آزادیهای مدنی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برخوردار باشند.بر عکس در نظامهای دیکتاتوری اپوزیسیون شامل احزاب و گروههای سیاسی است که بدون برخورداری از حمایت قانون به انتقاد از دولت و یا مبارزه با آن پرداخته، غالبا از طریق روشهای خشونتآمیز سرکوب میشوند.در این مقاله مؤلف بر آن است تا با بررسی نحوه برخورد امام علی با مخالفان سیاسی در دوران حکومتشان به ارائه الگویی کارآمد از حکومت دینی در برخورد با چالشهای حقوق بشر فراروی جهان اسلام بپردازد.
خلاصه ماشینی:
"اما امام هرگز این معنا را دستمایه تبلیغ علیه مخالفان و سرکوب آنان قرار ندادند، بلکه در موضعگیریها و برخوردهای سیاسی با آنها همان اسلام ظاهری را ملاک دانست و تا زمانی که خودشان اقدام به خونریزی و جنگ ننمودند کلیه حقوق و آزادیهای قانونی آنها از جانب حکومت تضمین شده بود، در حالی که تمسک حضرت به حربه تکفیر میتوانست، در ترغیب مردم برای دشمنی با مخالفان ایشان تأثیر شایسته و بسزایی بگذارد.
شاید بتوان زیباترین تعابیر حضرت را در مورد حق آزادی بیان برای مردم در خطبه 207 نهجالبلاغه، جستجو کرد، در جائی که فرمودند: فلا تکلمونی بما تکلم به الجبابره و لا تنحفظوا منی بما یتحفظ به عنده اهل البادرة و لا تخالطونی بالمصانعه و لا تظنوا بیاستثقالا فی حق قیل لی و لا التماس اعظام لنفسی، فانه من استثقل الحق ان یقال له اوالعدل ان یعرض علیه کان العمل بهما اثقل علیه؛ «با من چنان که با سرکشان سخن میگویند، سخن مگویید و آن گونه که نزد ستمگران تندخو از خود مراقبت میکنید ـ تا خشم آنان متوجه شما نشود ـ با من رفتار نکنید و از برخورد همراه با ظاهرسازی و چاپلوسی بپرهیزید و خیال نکنید اگر سخن حقی به من گفته شود، قبول آن بر من، سنگینی خواهد کرد یا اینکه خود بزرگ بین خواهم بود؛ یقینا کسی که شنیدن حق یا پیشنهاد عدالت بر او دشوار آید، عمل به آن دو برابر سنگینتر خواهد بود."