چکیده:
در این تحقیق زمانیابی ورود و آغاز فعالیت پرفشار سیبری به سواحل جنوبی دریای خزر
با روش سینوپتیکی مطالعه شده است. در این مطالعه، دادههای دمای حداقل و فشار سه
ایستگاه انزلی، بابلسر و گرگان، طی دوره آماری 1971 الی 1980 م. برای ماههای
سپتامبر، اکتبر، نوامبر و دسامبر، بهعنوان ایستگاههای منتخب استفاده شد. معیار
تشخیص پرفشار سیبری، حضور زبانه سامانه مذکور با خط هم فشار حداقل 1020 هکتوپاسکال
در سواحل جنوبی دریای خزر، به شرط استقرار سلول مرکزی پرفشار سیبری در محدوده 60
الی 120 طول شرقی و 40 تا 60 عرض شمالی بوده است. بنابراین تغییرات دما و فشار
ایستگاهها، همزمان با نفوذ زبانههای پرفشار سیبری به روی منطقه، بهعنوان زمان
ورود پرفشار سیبری به سواحل جنوبی خزر منظور شده است. بر این اساس، دهه دوم اکتبر
برابر با دهه سوم ماه مهر با بیشترین فراوانی به میزان 50 درصد در طول دوره آماری،
بهعنوان آغاز مرحله فعالیت پرفشار سیبری در منطقه شناخته شد.
خلاصه ماشینی:
"ش. در رساله دکترای خود با عنوان آثار سینوپتیکی پرفشار سـیبری روی دمای شمال شرقی ایران در دوره زمانی 1984ـ 1988 نتیجه گرفت که ماه اکتبر همزمان با تشکیل پرفشار سیبری بوده است؛ در این صورت از فراوانی و شدت بالایی برخوردار نیست، ولی از ماه نوامبر به بعد با افزایش تعداد روزهای تشکیل پرفشار سیبری، مقادیر فشار مرکزی آن نیز افزایش پیدا کرده و در نتیجه با گسترش نصفالنهاری، زبانه جنوب غربی سامانه مذکور با عبور از شمالشرق کشور، موجب کاهش شدید دما در منطقه میشود]10، صص10ـ11[.
از بررسی مطالعات انجام شده چنین استنباط میشود که پرفشار سیبری یک مرکز پرفشار حرارتی است که از اوایل دوره سرد سال (اکتبر) در محدوده جغرافیایی بین 60 ـ 120 طول شرقی و 40 ـ 60 عرض شمالی روی خشکیهای وسیع آسیا و سیبری تشکیل شده است و با تغییرات مکانی اندک در محل تشکیل خویش، زبانههایی را به اطراف از جمله شمال و شمال شرق ایران میفرستد؛ در این حالت سلول مرکزی آن تحت تأثیر شرایط ترمودینامیکی سطوح میانی تروپوسفر (تراز 500 هکتوپاسکال) تشدید یا تضعیف میشود، بنابراین پرفشارهای مهاجر غربی که در اثر امواج بادهای غربی وارد منطقه مطالعه شده میشوند، در این تحقیق جزء پرفشار سیبری محسوب نشدهاند.
2ـ استقرار سلول مرکزی سامانه سیبری بین عرضهای جغرافیایی 40 ـ 50 شمالی و طول 70 تا 100 شرقی، موقعیت ریاضی مناسبی برای تأثیرگذاری زبانههای پرفشار سیبری بر سواحل جنوبی دریای خزر میباشد؛ بهطوریکه این شرایط در کل دوره آماری در80 درصد از موارد مشاهده شده است."