چکیده:
تفسیر آیات الاحکام،به عنوان شاخه ای از علم تفسیر،هم زمان با نزول قرآن، مورد توجه پیامبر(ص)،صحابه و دیگر مفسران قرار گرفت.به گونه ای که می توان گفت،تاریخ تالیف در موضوع تفسیر آیات الاحکام،به سده دوم بر می گردد.تفسیر آیات الاحکام،همانند علم تفسیر،دارای روش و مبانی تفسیری است.با بررسی روش های تفسیری مشخص شد که روش تفسیری آیات الاحکام،»اجتهادی«است که مفسر،با تلاش علمی خودو نیز با تکیه بر معیار عقل و هم چنین با شناخت و رعایت مولفه ها و قواعد تفسیری و،فقهی به تفسیر آیات الاحکام می پردازد.بدون تردید،هر مفسری،با پذیرش مبانی فقهی و تفسیری خاصی،به تفسیر روی می آورد.در این جهت،مبانی تفسیر الاحکام را،می توان چنین برشمرد:پذیرش حجیت ظواهر،رعایت قواعد فقهی ـ تفسیری و نیزجواز فهم و تفسیر قرآن و…در این تحقیق،به توضیح موارد یاد شده پرداخته می شود
خلاصه ماشینی:
"در این جهت،مبانی تفسیر الاحکام را،می توان چنین برشمرد:پذیرش حجیت ظواهر،رعایت قواعد فقهی ـ تفسیری و نیزجواز فهم و تفسیر قرآن و…در این تحقیق،به توضیح موارد یاد شده پرداخته می شود .
در این مقاله برآنیم،که پس از ارائه تعریف و بیان ویژگی های تفسیر آیات الاحکام،به چگونگی روش تفسیری و نیز،برخی از مبانی تفسیر آیات الاحکام پرداخته شود،تا بدین ترتیب،جایگاه تفسیرآیات الاحکام،بیش از پیش،روشن گردد.
برای شناخت بیش تر نیاز است،نخست،تفسیر موضوعی را تعریف کرده و سپس،به توضیح موضوعی بودن تفسیر آیات الاحکام بپردازیم: تعریف تفسیر موضوعی تعریفی که برخی معاصران،از تفسیر موضوعی به دست داده اند،این است: »جمع آوری روش مند آیات،از سراسر قرآن مجید که از موضوع یا موضوع های زندگی عقیدتی،اجتماعی،جهانی و…سخن رانده و هدف واحدی دارند.
مبانی تفسیر آیات الاحکام برای دست یابی به احکام قرآن،باید مبانی لازم آن رعایت شود،در غیر این صورت،یا اصلا قرآن تبیین فقهی نمی شود،یا نمی توان به حکم درستی از آن رسید،ویا به» تفسیر به رای«منتهی می شود.
33 در بیان حجیت ظواهر،باید گفت:سیره و روش یاران امامان (ع)،بر این بوده که به ظواهر قرآن و سنت،عمل کرده و معنایی که از ظاهر لفظ بر می آمده مبنای فهم و درک قرآن و سنت قرار می داده اند.
هم چنان که شیخ حر عاملی،بر این نکته اشاره داشته و در کتاب خویش،بابی را با عنوان»عدم جواز استنباط الاحکام النظریه من ظواهر القرآن الا من بعد معرفه تفیسرها من الائمه« آورده،و روایات بسیاری را در آن جمع آوری کرده که از آن فهمیده می شود وی،نیز استنباط احکام نظری را،از ظواهر آیات کریمه قرآن،بدون تفسیر امامان معصوم(ع)جایز نمی داند."