چکیده:
تفسیر»اضواءالبیان فی ایضاح القرآن بالقرآن« ،از تفاسیری است که به روش قرآن به قرآن در سده اخیر نگاشته شده است.پدید آورنده این تفسیر،تا سوره حشر، »محمد امین شنقیطی«بوده و ادامه تفسیر،ازسوی شاگرد وی،»عطیه محمد سالم« با توجه به درس های استاد تکمیل شده است.اگرچه روش اصلی این تفسیر،»قرآن به قرآن«می باشد،اما مفسر درکنار این روش،از روش تفسیر روایی نیز بهره برده است.گفتنی است که وی،از روش تفسیر عقلی،باطنی،علمی،هیچ استفاده ای نکرده است.در زمینه گرایش باید گفت که گرایش فقهی،کلامی و ادبی،مهم ترین گرایش هایی است که در این تفسیربدان پرداخته شده و نسبت به گرایش های اجتماعی و فلسفی بی اعتنا بوده است
خلاصه ماشینی:
"27 نمونه دوم:بی توجهی به روایات وارده؛ از جهت دیگر،می توان در برداشت ایشان از آیه بالااشکال کرد که چرا ایشان در تفسیر آیه یاد شده،فقط به قرآن بسنده کرده و به روایاتی ـ که در این باره وارد شده،ـ رجوع نکرده است؟به اعتراف خود مولف،تمام سنت پیامبر اکرم(ص)،در آیه»و ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا«(حشر،59/7)؛آن چه را رسول خدا برای شما آورده بگیرید(و اجرا کنید)،و از آن چه نهی کرده خودداری نمایید،می باشد.
چه مانعی دارد که حضرت آدم و همسرش،دعای سوره اعراف را به همراه نام مبارک اهل بیت(ع)از خداوند دریافت کرده باشند؟31 نمونه سوم:همان طورکه درارتباط با عنوان»جمع بین آیات عام و خاص،مطلق ومقید« اشاره شد،مولف،آیه منسوخ التلاوه و باقی الحکم»الشیخ و الشیخه اذا زنیا فارجموهما البته فانهما قیضیا بالشهوه نکالا من الله والله عزیز حکیم«32را،مخصص عموم آیه»الزانیة والزانی فاجلدوا کل واحد منهما مئة جلدة«(نور،24/2)؛هر یک از زن و مرد زناکار را صد تازیانه بزنید،قرار داده است و حکم عام صد ضربه شلاق را که شامل زناکار بکر و محصن می شود،به زناکار بکر(یعنی غیرمحصن)اختصاص داد و به مقتضای مخصص آیه،یعنی آیه منسوخ التلاوه باقی الحکم،حکم زناکار محصن را رجم قرارداد.
54 بعد از اشاره به این مطلب ـ که این آیه و آیاتی مانند»ید الله فوق أیدیهم« (فتح،48/10)؛دست خدا بالای دست های ایشانست،درشمار آیات صفات بوده و به واسطه اشکال هایی که در این زمینه به وجود آمده ـ بسیاری از مردم گمراه شده اند،در تقریر این مطلب،چنین می نویسد: حاصل تقریر این مطلب،این است که خدای متعال بیان کرده که حق،در آیات صفات، مرکب از دو امر می باشد: 1."