چکیده:
نوشتار حاضر با رویکرد تحلیلی، به بازخوانی و بررسی نقلی رایج متکلمان امامیه در پنج قرن نخست هجری دربارة عصمت امام( میپردازد. از آنجا که بیشتر برهانهای دال بر عصمت امام، که امروزه ارائه میشود، شکل تکامل یافتهای از ارائه شده در قرون نخستین است، نویسنده با هدف آشنایی با پیشینه این برهانها، به معرفی و بررسی آنها پرداخته است. هر چند نقطه آغاز تسمک به برهانهای نقلی برای اثبات عصمت امام( در قرن دوم هجری و به وسیله هشامبنحکم بوده است، اما نمیتوان از تلاشهای مرحوم شیخ مفید و ابوالصلاح حلبی در متقن ساختن اندیشه عصمت امام از طریق ارائه متنوع نقلی در این باره نادیده انگاشت.در مجموع، ده برهان نقلی دربارة عصمت امام( قابل شناسایی است که در این نوشتار به بررسی پنج آیه از آیات مورد نظر خواهیم پرداخت.
The present paper deals with a rereading and traditional investigating of Imamiyya theologians' common argument for Imams' impeccability in the early five centuries A.H. Since most arguments for Imams' impeccability presented today are an evolved form of those presented in the early centuries، the writer deals with an introduction and investigation of these arguments with the purpose of familiarity with their background. Though the starting point of resorting to transmitted argument to prove the Imams' impeccability was in the 2nd century with Hisham b. Abdul Malik، we cannot ignore the efforts made by Sheikh Mufid and Abul-Salah Halabi in consolidating the idea of Imams' impeccability through presenting a variety of transmitted arguments. Altogether، we may identify ten transmitted arguments on Imams' impeccability; here، we will investigate five Quranic verses in this regard.
خلاصه ماشینی:
"مرحوم ابوالصلاح حلبی، تنها متکلمی است که به این آیه برای اثبات عصمت امام( تمسک کرده است وی پس از آنکه مصداق اهل الذکر را ائمه( میداند، چنین مینویسد: «وذلک یقتضی علم المسؤولین کل مسؤول عنه وعصمتهم فیما یخبرون به، لقبح تکلیف الرد دونهما» 524 این برهان را میتوان در قالب منطقی ذیل چنین بیان کرد: ـ اگر اهل الذکر علم نداشتند و در اخبار خود معصوم نبودند، قبیح بود خداوند ما را به سؤال از آنها تکلیف نماید؛ ـ ولی خداوند ما را به سؤال کردن از آنها تکلیف نموده است؛ ـپس آنها دارای علم بوده و در اخبار خود معصوم هستند.
البته توجه به این نکته نیز لازم است که امام صادق( دستکم در یک مورد، تمام فرزندان و ازواج رسول خدا( را از کسانی میداند که خداوند آنها را از رجس پاک گردانیده است: « اللهم صل علی محمد وأهل بیته وذریته وأزواجه الطیبین الأخیار الطاهرین المطهرین الهداة المهدیین غیر الضالین ولا المضلین الذین أذهبت عنهم الرجس وطهرتهم تطهیرا» شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ص392 محمدمهدی آصفی، در آیینه وحی، ج6، ص65 – 87 / سید جعفر مرتضی عاملی، اهل بیت در آیه تطهیر، تمام کتاب، محمد فاضل لنکرانیآیة تطهیر رویة مبتکرة، صفحات مختلف کتاب / ایلقار اسماعیلزاده، تفسیر تطبیقی آیه تطهیر، صفحات مختلف / محمد آصف محسنی، صراط الحق، ج3، ص102 - 109 و تفاسیر شیعی ذیل آیه تطهیر."