چکیده:
یکی از مباحث بسیار مهم و باارزش فلسفه زبان، تبیین ارتباط کلامی است. بر این اساس، پیرامون ارتباط وحیانی خدا و پیامبر دو
سؤال طرح میشود: اولا، واحد ارتباط وحیانی خدا و پیامبر چیست؟ ثانیا، چگونه ارتباط وحیانی بر پایه واحد مذکور، تبیین
میشود؟ دیدگاههای پاسخگو دو گروهاند: یک گروه را میتوان نظریههای زبانی نامگذاری کرد و گروه دیگر را نظریههای غیرزبانی.
نظریههای غیرزبانی، واحد ارتباط وحیانی را نوعی زبان خاص که جنبه واژهای ندارد، تلقی کردهاند و آن را با نظریههای متعدد که نقطه
مشترک آنها در غیرزبانی بودن است، تبیین کردهاند. اینان سخن گفتن خدا را با واژهها مجاز دانستهاند. نظریههای زبانی، واحد ارتباط
وحیانی را با تکیه بر زبان طبیعی و عرفی تبیین مینمایند و واحد ارتباط وحیانی را به حقیقت واژهها میدانند و آن را با نظریههای
مختلف که نقطه مشترک آنها در زبانی بودن است، تبیین میکنند. این مقاله درصدد بررسی پاسخ به دو پرسش یاد شده براساس آیات
قرآن و کشف نظریه قرآنی وحی پیرامون موضوع پژوهش است و این مهمترین یافته این پژوهش خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"از این رو در دیدگاه قرآن، سخن گفتن خدا با بشر، وابسته به زبان و واژههاست و واحد ارتباط خدا و بشر کلمه و کلمات است، ولی چنین نیست که این واژهها و کلمهها و کلمات از نای و مری و حنجره عبور کرده و به دهان برسد و با حرکات زبان توأم شده و در نتیجه لفظی که دلالت بر معنا و مفهومی میکند، از دهان خارج شود، بلکه سخن گفتن خدا با ایجاد فعل گفتاری و کلام محقق میشود.
این است که سخن گفتن خدا با پیامبر نیازمند به جسم نیست، تا هوای ریه از طریق حنجره عبور نماید و با برخورد با تارهای صوتی حنجره و گردش زبان، حروف و صداهایی را ایجاد کند و مجموع این عملیات به وجود آمدن الفاظی را منجر شود که از معانی حکایت میکند، چرا که واژهها با خلق و آفرینش ـ، نظیر آفرینش هر فعل دیگر ـ الهی ایجاد و محقق میشوند.
بنابراین، حداقل فایده پذیرش نظریه قرآنی وحی، ایجاد راهحل و وفاق در تفسیر متون وحیانی در میان پیروان ادیان به خصوص در میان فرقههای مسلمان است، زیرا با پذیرش این نظریه، از یک طرف، وحی و کلام الهی از بسیاری شبهههایی که پیرامون چگونه سخن گفتن خدا با بشر پدید آمده است، مبرا میگردد و از طرف دیگر، اصل مسأله سخن خدا با بشر از شکل حل نشدنی و باور نکردنیش خارج میشود، چرا که وحی و سخن خدا با بشر ـ با انواع مختلف آن ـ نوعی فعل خداست و آفرینش وحی، نظیر آفرینش سایر افعال الهی است."