چکیده:
در این مقاله تأثیر آراء فلسفی صدرا در مورد«وجود» بر فهم او از آیات قرآن مورد نقد
و بررسی قرار گرفته است. به این منظور کلیة کتب تفسیری و فلسفی صدرا مطالعه و
مواردی که او تحت تأثیر آراء مذکور از آیات قرآن معانیی غیر از معانی ظاهری برداشت
کرده، جمع آوری شده است. سپس با توجه به سایر آیات، روایات، معنای ظاهری، شأن نزول
و سیاق آیات مورد بحث و قرائن موجود در آن ها و با توجه به خصوصیاتی که برای موضوع
مذکور در فلسفه ذکر شده است و همچنین نظر به استحالة لوازم عقلی برخی از تفاسیر
صدرا، صحت و سقم برداشت های مذکور معلوم شده و این نتیجه به دست آمده که از 7
تفسیری که صدرا تحت تأثیر آراء مذکور ارائه داده است، تنها دو مورد را میتوان تأیید
کرد.
خلاصه ماشینی:
"سپس با توجه به سایر آیات، روایات، معنای ظاهری، شأن نزول و سیاق آیات مورد بحث و قرائن موجود در آن ها و با توجه به خصوصیاتی که برای موضوع مذکور در فلسفه ذکر شده است و همچنین نظر به استحالة لوازم عقلی برخی از تفاسیر صدرا، صحت و سقم برداشت های مذکور معلوم شده و این نتیجه به دست آمده که از 7 تفسیری که صدرا تحت تأثیر آراء مذکور ارائه داده است، تنها دو مورد را میتوان تأیید کرد.
از آنچه گذشت، معلوم می شود که اگر عالم ذر به وجود مجرد(حقیقه) انسان مربوط باشد، باید انسان ها عهد و پیمانی را که در آن عالم بر ربوبیت پروردگار بستهاند، از آن عالم تا وقتی قیامت بر پا می شود،همواره به خاطر داشته باشند و لازمة آن، این است که اولا، جنین انسان و حتی قبل از آن، یعنی نطفه در صلب پدر نیز علم به اصول آن عهد و پیمان داشته باشد و ثانیا، انسان در حیات دنیوی خود اصل عهد و پیمانی را که در عالم «الست» بسته است، به یاد داشته باشد و حال آن که هیچ یک از این دو لازمه صحیح نیست.
خلاصه و نتیجه در این مقاله تفسیرهایی که صدرا، تحت تأثیر آراء فلسفی خود دربارة «وجود»، در مورد 7 آیه از آیات قرآن ارائه داده است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته و نتایج ذیل به دست آمده است: 1- تفسیر صدرا در مورد صدر آیة 257 سورة بقره با ذیل آیة و همچنین با روایات و با خصوصیات عالم عقول سازگار نیست."