چکیده:
جان هیک نظریهپرداز پلورالیسم دینی معتقد است جهتگیری همه ادیان به سوی غایتی واحد است؛ واقعیتی که به صورتهای مختلفی متجلی شده است. یا به تعبیر مولانا «چراغها مختلفاند، ولی نور واحد است». بنابراین هیچ دینی به تنهایی واجد حقیقت رستگاری نیست. و جان هیک در نقد انحصارگرایی گفته است: این نظریه با مهربان و رحیم بودن خداوند در تعارض است؛ چرا که معقول نیست که خدا به عنوان خالق تمام انسانها نظامی را سامان دهد که صدها میلیون انسان، بدون آنکه مقصر باشند، به کیفر ابدی دوزخ دچار شوند.
خلاصه ماشینی:
"و جان هیک در نقد انحصارگرایی گفته است: این نظریه با مهربان و رحیم بودن خداوند در تعارض است؛ چرا که معقول نیست که خدا به عنوان خالق تمام انسانها نظامی را سامان دهد که صدها میلیون انسان، بدون آنکه مقصر باشند، به کیفر ابدی دوزخ دچار شوند.
جان هیک در بخشی از سخنان خود گفته است: «آیا معقول است که خدا به عنوان خالق تمام انسانها نظامی را سامان دهد که صدها میلیون انسان بدون آنکه مقصر باشند، به کیفر ابدی دوزخ دچار شوند».
جان هیک در ادامه اظهار داشت: «پلورالیسم دینی در معنای وسیع آن اعتقاد به این است که هیچ دینی به تنهایی واجد حقیقت و رستگاری نیست، یا به تعبیر مولانا «چراغها مختلفاند، ولی نور واحد است.
(2) جان هیک برای تبیین هرچه بیشتر نظر خود در کتاب فلسفه دین از داستان معروف مردان کور در مواجهه با فیل و ارائه گزارشهای متعدد از لمس آن استفاده میکند و نتیجه میگیرد همه ایمانداران به ادیان مختلف در موضع همان کوران قرار دارند و در بند مفاهیم شخصی و فرهنگی خود گرفتارند.
اشکال دیگر آن است که گرچه یکی از اهداف مهم دین، خروج انسان از خودمحوری و وصول به خدامحوری است؛ اما تا آدمی نسبت به متعلق پرستش خود برداشت صحیحی نداشته باشد و موجود غیرقابل پرستش را به عنوان خدا تلقی کند، چگونه میتواند به سوی خداپرستی و سعادت واقعی گام بردارد."