چکیده:
«جان رالز» از بزرگترین فیلسوفان قرن بیستم است. دو کتاب مشهور وی: «عدالت به مثابه انصاف» و «نظریه عدالت» نام دارد. رالز در تز اصلی خود قرائتی از لیبرالیسم ارائه میدهد که به گمان او، عدالت اجتماعی را به همراه دارد. دکتر احمد واعظی، استاد دانشگاه کمبریج، کتابی با عنوان «جان رالز: از نظریه عدالت تا لیبرالیسم سیاسی» نوشته است. محور بحث رالز، مقوله عدالت اجتماعی یا عدالت توزیعی است. او بر آن است که جامعهای عادلانه را ترسیم کند. از دیدگاه وی نظام حقوق و وظایف اجتماع زمانی به منصفانه و عادلانه بودن موصوف میشود که ساختار جامعه بر پایه اصول و معیارهای عادلانهای سامان یافته باشد.
خلاصه ماشینی:
"در عصر جدید بحثها درباره عدالت از حوزه فردی و اخلاق فاصله گرفته و به سمت عدالت اجتماعی معطوف شده تا آنجا که عدالت اجتماعی محور فلسفه سیاسی شده است یا به تعبیر دقیقتر، امروزه بحث عدالت توزیعی از اهمیت شایان توجهی برخوردار گشته است؛ بدین معنا که چگونه باید خیرات و مواهب اجتماعی توزیع شود تا شبکه روابط اجتماعی عادلانه باشد.
اینها بهطور طبیعی اتفاق میافتد؛ اما اگر گفته شود که عالم خالق دارد طبعا این پرسش پیش میآید که آیا وجود حوادث طبیعی ناگوار به عدالت خداوند لطمه میزند یا نه؟ به نظر هایک آنچه که در بازار آزاد میگذرد ـ بهرغم آسیبهایی که بر برخی افراد وارد میسازد ـ صرفا بر مبنای رقابت آزاد افراد است و فرد خاصی مسئول نیست.
یک فرد ثروتمند نه از باب یک الزام حقوقی بلکه از باب یک خیرخواهی بشردوستانه ـ در صورتی که مایل باشد ـ میتواند بخشی از دارایی خود را به افراد فقیر اختصاص بدهد؛ اما این را نمیتوان به صورت قانون درآورد چرا که از نگاه آنان عین بیعدالتی است.
نقل قول به جای تحلیل و ارزش گذاری: یکی از مواردی که در این گفتوگو با حجة الاسلام دکتر احمد واعظی به خوبی مشاهده میشود، این است که در سرتاسر این مصاحبه، تنها نقل و قول و بیان دیدگاه متفکران غربی، مانند: کانت، جان رالز، هایک و نوزیک است، بدون اینکه خود ایشان ارزیابی واضح و آشکاری از میان اقوال و دیدگاههای مختلف داشته باشند.
این شعار پر کشش از دیرباز مطرح بوده است که قانون برای همه اعضای جامعه باید یکسان باشد و نباید هیچ تفاوت قانونی میان افراد به چشم بخورد."