چکیده:
یکی از مهمترین مباحث در فلسفهء سیبرنتیک تکاملی،اپیستمولوژی (معرفت شناسی)یا نظریهء دانش است.نظریههای اولیه دانش در جست و جوی معیارهای ثابت برای تشخیص واقعیت از امور غیر واقعی بودند،اما نظریههای متأخر بر نسبی بودن دانش تأکید دارد.از دیدگاه سیبرنتیک،پذیرش دانش در یک جامعه به معیارهای انتخاب تقریبا مستقل بستگی دارد.این معیارها به سه دسته تقسیم میگردند:الف)معیارهای عینی(تغییر ناپذیری،منحصر به فرد بودن، قابلیت مهار)،ب)معیارهای ذهنی(منفعت فردی،سادگی،وابستگی یا ارتباط،تازگی)ج)معیارهای چند فاعلی(میزان تبلیغ،قابلیت بیان، رسمیت،سودمندی جمعی،همنوایی،توانایی متخصصان).این معیارها موجب بروز تفاوت میان دانش علمی و دیگر انواع دانش میگردد.
خلاصه ماشینی:
"بر این اساس،هیچ معیار واحدی نمیتواند انتخاب را تضمین کند یا موجب تصدیق یک عقیده گردد،تنها میتوان این دید ابتکاری را به کار گرفت که هر چه درجهء تناسب معیارهای بیشتری با یک اندیشه بالاتر باشد آن اندیشه برای بقای نظام متناسبتر است و احتمال انتخاب آن در مقایسه با اندیشههای دیگر بیشتر است.
بعضی از ما از تاریکی میترسیم و گاه اشباح و موجودات خیالی را در تاریکی تصور میکنیم،آیا این ترس که زاییدهء نظام شناختی است با یک واقعیت عینی سر و کاردارد؟فون فورستر1(1891)در پژوهشی جداگانه پاسخ میدهد که در نظام عصبی هیچ تمایز اساسی بین ادراک و توهم وجود ندارد و هر دوی آنها نمونههایی از فعالیت عصبی است،اما اغلب افراد به راحتی میان رؤیاها(خیال)و ادراکات تفاوت قائل میشوند.
با بررسی مستندات و دلایل فوق در مییابیم که نگاه سیبرنتیکی به واقعیت و خیال مبنای علمی داشته و در این راستا معیارهای زیر جهت تفاوت قائل شدن بین باور عینی (واقعیت یا دانش)و توهم ارائه گردیده است: 1.
هی لیخن معتقد است در میان سایر معیارهای انتخاب ذهنی این معیار از همه قطعیتر است،و توجیه وی از این قرار است:«مردم تنها برای یادگیری و حفظ دانشی تلاش میکنند که آنها را در راه رسیدن به اهدافشان یاری کند»(هی لیخن،7991).
پس از انتقال یک اندیشه با یک زبان و یک رسانه آیا تضمینی برای انتقال دقیق آن وجود دارد؟باید به این نکته توجه کرد که اغلب مفاهیم دارای معانی است که بسیار به زمینهء متن بستگی دارد و این امر موجب میشود -------------- (1)- Meme (2)- Publicity (3)- Expressivity که آنچه پذیرش میشود در بعضی مواقع با اندیشهء فردی که آن را منتقل کرده متفاوت باشد."