چکیده:
سوانح العشاق،تألیف احمد غزالی و عبهر العاشقین،تألیف روزبهان بقلی اثاری در خصوص عشق است که در دامان عرفان و تصوف اسلامی شکل گرفته است؛این دو اثر برگزیده از میان آثار مربوط به جریان فکری حکمت ذوقی عرفا،که عشق رکن اصلی آن است، مورد توجه قرار میگیرد تا مفهوم عشق در آنها بررسی شود.عشق، در این دو اثر مفهوم گستردهای مییابد که جنبههای مختلف آن در این مقاله تحلیل و بررسی میشود. حاصل این کاوش،دستیافتن به اعتبارات دوگانهء عشق؛یعنی عشق مطلق و عشق مقید،نیز بررسی ویژگیها و صفات هریک از این دو اعتبار در نظرگاه احمد غزالی و روزبهان بقلی است.
خلاصه ماشینی:
"مفهوم عشق در سوانح العشاق و عبهر العاشقین دکتر محمد کاظم کهدویی* لاله آشنا** چکیده سوانح العشاق،تألیف احمد غزالی و عبهر العاشقین،تألیف روزبهان بقلی اثاری در خصوص عشق است که در دامان عرفان و تصوف اسلامی شکل گرفته است؛این دو اثر برگزیده از میان آثار مربوط به جریان فکری حکمت ذوقی عرفا،که عشق رکن اصلی آن است، مورد توجه قرار میگیرد تا مفهوم عشق در آنها بررسی شود.
83 احمد غزالی گفتار خویش را از بیان حقیقت مطلق عشق،که در حجاب تعزز خود متعزز است،آغاز میکند و در ادامه،به بیان ظهور این عشق یا قوس نزول میپردازد،93و سپس از سیر عاشق و معشوق یا قوس صعود سخن میگوید،که در آن هستی عاشق به رویت تجلی صفات محبوب از او ستده و او به عالم فنا رهسپار میشود،تا در عشق نیست شده و به نظر بیصبری بینای جمال ربوبیت شود.
موصوفبودن به عشق در مقام یگانگی حق و پیش از وجود اکوان و حدثان ایجاب میکند عشق و عاشق و معشوق در او باشد؛بنابراین او در این مقام خود، عشق است و عاشق و معشوق25چون به جمالش در جلال خویش تجلی کرد و به صفت عشق در جمیع صفات متجلی شد ذات خود را به ظهور رسانید.
نکتهء دیگر آنکه،در نظرگاه این دو عارف،عشق مقید چیزی غیر از عشق مطلق نیست،بلکه نمود و ظهور آن است؛نیز مراتب مختلف عشق مقید چون عشق عاشق،عشق معشوق،عشق خلق به حق،عشق خلق به حق و عشق میان انسانها همه نممودهای مختلف یک حقیقت است که در مرتبه متفاوتند،در واقع روزبهان و احمد غزالی عشق را مشترک معنوی مشکک میدانند."