چکیده:
به منظور بررسی وضعیت کمی و کیفی جنگلهای ارس،تودههای جنگلی آن در دامنههای کپه داغ خراسان انتخاب شدند.سپس نقشههای شیب،جهت جغرافیایی،ارتفاع از سطح دریا تهیه و پس از تلفیق نقشههای فوق،واحدهای شکل زمین نیز آماده شد.با توجه به تیپبندی بهتر واحدهای اراضی بر مبنای ویژگیهای فیزیوگرافیک و از سوی دیگر به دلیل اینکه استفاده از روش استراتیفیکاسیون که در تیپبندی موجب میشود نتایج مشخصههای مورد بررسی در قطعات نمونه،انحراف معیار زیادی نداشته باشند و همگنی مناسبی داشته باشند،از روش استراتیفیکاسیون (نمونهبندی)برای نمونهبرداری استفاده شد.از آنجایی که به دلیل همگی بودن شرایط درون هر یک از واحدهای اراضی برای مقایسهء میانگینهای مربوط به مشخصههای کمی پیوسته از لحاظ آماری وجود حداقل سه تکرار ضروری است.بنابراین با در نظر گرفتن شرایط صعب العبور منطقه مورد بررسی در این پژوهش به برداشت سه قطعه نمونه مربع شکل(به عنوان سه تکرار)به مساحت 2500 مترمربع در هر واحد شکل زمین به صورت منظم تصادفی اقدام و در مجموع 45 پلات برداشت شد.در هر قطعه نمونه مشخصههای تعداد،قطر برابر سینه،ارتفاع کل درخت، ارتفاع تاج،سطح تاج پوشش درختان ارس،تعداد در هکتار،رویه زمینی،قطر سطح مقطع متوسط،ضریب قد کشیدگی،نسبت ارتفاع تاج به ارتفاع کل،میزان زادآوری،درصد درختان سالم و شاداب و درصد درختان ارس دارای تنهء واحد اندازهگیری و ثبت شد.بررسی نمودار پراکنش درختان در طبقات قطری رویشگاه مورد بررسی نشان میدهد رویشگاه مورد بررسی دارای ساختار ناهمسال است.تودههای ارس رویشگاه در مقیاس با سایر رویشگاههای ارس ایران تنک بوده و تعداد در هکتار پایههای ارس در این رویشگاه بسیار کم است.درصد تاج پوشش ارس بسیار کم است.فاصله درختان در برخی مناطق بحدی است که در واقع منطقه حالت جنگلی بودن خود را از دست داده است.تخریبهای شدید صورت گرفته در منطقه،وجود خاک سطحی و فرسایش یافته و کاهش نزولات آسمانی در چند سالهء اخیر،سبب ایجاد ضعف فیزیولوژیک در پایهها شده،بهطوری که استعداد ابتلای آنها به آفات و امراض بیشتر به نظر میرسد.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) همانگونه که از نمودار فوق برمیآید درصد تاج پوشش واحدها اختلاف چندانی با یکدیگر نداشته(حداکثر مقدار آن 8/26%و حداقل آن 3/41%) و میانگین تاج پوشش در منطقهء مورد بررسی 5/76%است و نتایج انجام آزمونهای ANOVA یکطرفه و Tukey نشان داد که واحدهای مختلف شکل زمین از نظر آماری تفاوت معنیداری با هم ندارند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج به دست آمده از انجام آزمونهای آماری ANOVA ، Tukey نشان داد که قطر سطح مقطع متوسط واحد 11 با واحدهای 21 و 31 و 51 تفاوت معنیدار داشته و سایر واحدها از نظر مشخصهء فوق تفاوت معنیدار ندارند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج آزمونهای، Tukey ، ANOVA نشان میدهد که در واحدهای 21 و 31 و 15 میزان ضریب قدکشیدگی پایههای ارس نسبت به سایر واحدهای این رویشگاه معنیدارتر است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج انجام آزمونهای ANOVA و Tukey نشان داد که واحد(1) با وجود واقع شدن در دره و فشار بیش از حد ناشی از چرای دام به دلیل داشتن خاک عمیق دارای بیشترین درصد پایههای سالم و شاداب است، بهطوری که این واحد از نظر دارا بودن درصد پایههای شاداب تفاوت معنی- داری با سایر واحدهای منطقه داراست.
نتیجهگیری با توجه به بررسیهای انجام شده در مورد وضعیت کمی و کیفی رویشگاه ارس سرانی نتایج ذیل ارائه میشود: بررسی نمودار پراکنش درختان در طبقات قطری رویشگاه مورد بررسی نشان میدهد رویشگاه مورد بررسی دارای ساختار ناهمسال است."