چکیده:
آرنولد هنری ساویج لندور،نقاش،ماجراجو و عکاس انگلیسی در سال 1901 م.از طریق روسیه وارد خاک ایران شد.از راه گیلان به تهران و از آنجا به قم، اصفهان و یزد و سپس کرمان و سیستان سفر کرد و نهایتا وارد خاک هند شد.بعد از این سفر،خاطرات خود را در قالب یک سفرنامه تدوین و منتشر کرد.وی در این کتاب ضمن گزارش آنچه بر او گذشته،به موضوعات و موارد مختلفی از جمله آداب و رسوم ایرانیان،اوضاع و احوال اقتصادی و سیاستهای استعماری دول خارجی در ایران اشاره کرده است.وی به عنوان یک عکاس و نقاش حرفهای،توصیف دقیقی از اماکن،ساختمانها و مردمان ایران ارائه کرده است.مطالعهی این کتاب به خوبی نشان میدهد که جامعهی ایران در آن سالها در حال گذار از جامعهی سنتی به جامعهی جدید بوده است.نویسنده هوشیارانه به این موضوع توجه داشته و به خوبی خواننده را به این سمت سوق میدهد که بسیاری از آداب و عادات ایرانیان در ابتدای قرن بیستم در حال تغییر و تحول بوده است.
خلاصه ماشینی:
"»(همان،ص 19)درعینحال،بخشی از اطلاعاتی که وی در مورد جغرافیای مناطق ایران ارائه میکند،برگرفته از نقشههای جغرافیایی بوده که در این سفر به همراه داشته و در مواردی نیز به آنها اشاره دارد.
نویسنده در توضیح سفر خود را از طریق شمال ایران،بخشی را هم به تجارت خارجی و تأثیر نفوذ روس و انگلیس در این مناطق اختصاص داده و عقیده دارد که دو سوم تجارت گیلان در دست روسها و یکسوم بقیه هم در دست انگلیسیها است.
(لندور،همان،ص 572) لندور در گزارش خود دربارهی کرمان،به قالی کرمانی اشاره دارد و از صنعت فرش و قالی در ایران خبر میدهد و میگوید در اروپا بیشتر مردم فکر میکنند قالیهایی که تولید میشود،کار افراد ماهر و کهنهکار است، درحالی که«به محض ورود به این کارگاهها در کمال تعجب دیده میشود که چند کودک بین سنین شش تا ده سال مشغول کار روی دارهای قالی هستند.
وی از شهر بیرجند نیز دیدن کرده و این شهر را بزرگتر از مهشد میداند،ضمن گزارش سفر به نواحی کویری شرق ایران، همچون ارائهی یک راهنما به تجار انگلیسی،کالاهای مورد نیاز مردم شرق ایران را نام میبرد و به کالاهای صادراتی سیستان و خراسان اشاره میکند که عبارتند از:پشم،پوست،عناب،آنقوره،زعفران،خشکبار،پسته، پارچههای برک،کتیرا،فرشهای قیمتی و سنگ فیروزه،وی مینویسد: «در سیستان گندم و بلوط فراوان است.
برای آموختن بیشتر این هنر،به کشورهای هلند،اسپانیا،مالت،مراکش و مصر سفر کرد سرزمین آرزوها (به تصویر صفحه مراجعه شود) جادهی رشت-تهران از سوی دیگر عقیده دارد:«ایرانیان مبانی مستحکم انجام یک تجارت و کسبوکار موفقیتآمیز را نمیدانند."