چکیده:
تروریسم یکی از مقولههای مهم در حوزه امنیت ملی و بین المللی در جهان امروز میباشد.از سویی در ادبیات اسلامی و فقه شیعه واژهای به نام تروریسم وجود ندارد،این واژه در اصطلاح و مفهوم واژهای وارداتی است،با این وجود در منابع شیعه و آرای فقها برخی مفاهیم مانند محاربه(اقدام مسلحانه به قصد ایجاد رعب و وحشت)،فتک(کشتن غافلگیرانه)،غدر(کشتن از طریق فریب و حیلهگری)هستند که حرمت آن مورد تأکید بوده و هست.بعد از وقوع انقلاب اسلامی ایران،در منطقه خاورمیانه موج جدیدی از فعالیتهای تروریستی اتفاق افتاد،عدهای از تحلیلگران غربی با بهانه قرار دادن اسلام و ایران به دلایل گوناگون،ابراز داشتند که رخداد انقلاب اسلامی ایران عامل اصلی ومحرک و تشدیدکننده تروریسم در منطقه خاورمیانه بوده و تاکنون نیز برآن پافشاری نمودهاند.در این مقاله با فرض اینکه وقوع انقلاب اسلامی ایران بر پدیده تروریسم تأثیری نداشته است به دنبال یافتن پاسخی برای این سئوال هستیم که آیا رخداد انقلاب اسلامی ایران محرک و تشدیدکننده تروریسم در منطقه خاورمیانه بوده است؟همچنین کوشیده میشود به مواردی همچون؛رابطه مذهب و تروریسم،دیدگاه اسلام نسبت به خشونت و بنیادگرایی اسلامی در منطقه خاورمیانه پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
در زير به برخي از اين تعاريف اشاره مينماييم : تروريسم از ريشه لاتين Terror به معناي ترس و وحشت گرفته شده است (دايره المعارف لاروس ،١٩٦٤: ٢٥٨)، به معناي اعمال فردي يا گروهي ميباشد که از راه ايجاد ترس و وحشت و به کار بستن زور ميخواهند به هدف هاي سياسي خود برسند.
در بند دوم ماده يک کنوانسيون «سازمان کنفرانس اسلامي» در تعريف تروريسم چنين آمده است : «اصطلاح تروريسم به هرگونه عمل خشونت آميز يا تهديدکننده اطلاق ميشود که عليرغم مقاصد يا انگيزه اش به منظور اجراي برنامه مجرمانه فردي يا گروهي به منظور ايجاد رعب بين مردم يا تهديد به آسيب رساندن يا به خطر انداختن جان ، حيثيت ، آزاديها، امنيت يا حقوق آنان ، يا به خطر انداختن محيط زيست يا هرگونه تأسيسات يا اموال عمومي يا خصوصي يا اشغال يا تصرف آن ها يا به خطر انداختن منابع ملي يا تأسيسات بين المللي يا تهديد کردن ثبات ، تماميت ارضي، وحدت سياسي، يا حاکميت کشورهاي مستقل انجام ميگيرد» (ممتاز، ١٣٨١: ٤٤).
يکي از جامع ترين تعاريف از تروريسم را «آلکس اشميد» با ترکيب ١٠٩ تعريف و مساعدت بيش از پنجاه دانش پژوه اين گونه بيان ميکند: «تروريسم شيوه اقدامات تکراري به منظور ايجاد دلهره ، رعب و وحشت است که به دلايل سليقه ورزي ،جنايي و يا سياسي توسط گروه هاي مختلف به کار گرفته ميشود» (٨ :١٩٩٣,Schmid).
تروريسم را اين گونه تعريف کرد: «واژه تروريسم به معناي خشونت عمدي و با انگيزه سياسي است که عليه اهداف غيرنظامي توسط گروه هاي فراملي و عوامل پنهاني و معمولاً به قصد نفوذ در مخاطبان صورت ميگيرد» ( US Department VI :١٩٩٦ ,of State).