چکیده:
آموزش همهجانبه و مشارکتی بر این مسئله تأکید دارد که آموزش باید دانشآموزان را
به گونهای آماده کند که بتوانند با نیازهای دنیای پر شتاب و پر تغییر با کمترین
مشکل کنار بیایند. آموزش باید به دانشآموزان کمک کند تا شیوههای زندگی بهتر برای
خود و دیگران را کشف و به آن عمل کنند. این آموزش بر سه ویژگی اساسی تأکید دارد:
مفاهیم وابستگی و به هم پیوستگی یا میان رشتهای، کنجکاوی و شکاکیت و یادگیری فعال.
طرح آموزش همهجانبه و مشارکتی به صورت آزمایشی در چهار فاز از سال تحصیلی 81- 1380
در بیست مدرسه ابتدایی و بیست مدرسه راهنمایی چهار اســـتان و شهر تهران به اجرا در
آمده است. طراحان و مجریان طرح تلاش کردهاند تا با حداقل تغییر ممکن در
برنامه موجود و کمترین هزینه ممکن، طرح را به اجرا در آورند. در این گزارش فاز سه
طرح در پایة سوم ابتدایی در سه حوزة گوناگون درون دادها، فرایند اجرا و بازدهها به
صورت جامع ارزشیابی شده است. یافتههای مطالعه نشان میدهند که:
در تدوین فعالیتهای آموزشی به حوزة مهارت بیش از حوزههای دانش و نگرش و به حوزة
نگرش کمتر از دو حوزة دیگر توجه شده است. در تدوین اکثر فعالیتها از تلفیق دو تا
چهار بعد از ابعاد چهارگانه آموزش استفاده شده است. طرح بر ابعاد شناختی و رفتاری
دانشآموزان تأثیر مطلوب داشته است. میزان تأثیر طرح بر ابعاد رفتاری از میزان
تأثیر آن بر ابعاد شناختی و درسی بیشتر است.
با وجود اینکه رفع محدودیتها و فراهم آوردن شرایط لازم برای قضاوت دربارة طرح، نیاز
به زمان بیشتر دارد، آشنایی بیشتر تدوینکنندگان فعالیتهای آموزشی با ویژگیهای این
آموزش، آشنایی با محتوای برنامههای درسی کشورهایی که به آموزش همهجانبه
پرداختهاند و آموزش مستمر و کارآمد مدیران و معلمان نیز برای موفقیت طرح ضروری
است.
خلاصه ماشینی:
"فراهم آوردن شرایطی نظیر ”مشارکت دانشآموزان در فرایند آموزش، ترغیب و تشویق دانشآموزان بـه تفکر، جستجو و پرسش، امکان طرح و بیان احساسات، تجارب و افکار شخصی دانشآموزان، ایجاد انگیزه و علاقه در دانشآموزان، همکاری دانشآموزان با معلم، رعایت حقوق یکدیگر هنگام گفتوگو، پذیرش افکار و ایدهها در گروه، وجود فرصت برای شرکت همه اعضای گروه در فعالیت، درگیرشدن دانشآموزان با فعالیت و مباحث کلاس و نظارت و هدایت گروهها از سوی معلم“ همگی بیانگر ایجاد زمینهای مناسب به کمک تهیة محتوا (فعالیتهای تدوین شده) و تلاش معلمان برای استفاده از روشهای فعال در اجرای فعالیتهای آموزشی است.
آزادی عمل آنان در این حد بوده که از مباحث درسی، چهار کتاب تعلیمات اجتماعی، ریاضی، علوم و فارسی مباحثی را انتخاب و آنها را طوری بازنویسی کردهاند که در قالب فعالیت آموزشی برای تدریس در کلاسهای درس با شیوه فعال و دانشآموز محور در اختیار معلمان و مدارس قرار دهند و محتوای مبحث درسی در کتاب بدون تغییر باقی بماند و معلم با تدریس هر فعالیت عملا تمام مبحث مورد نظردر کتاب را نیز تدریس کند.
علاوه بر رفع محدودیتهای ذکر شده، فراهم آوردن امکانات و وسایل لازم برای مدارس، آموزش مستمر و کارآمد مدیران و معلمان در زمینه روشهای آموزش فعال و گروهی و چگونگی مدیریت در مدارس فعال، ایجاد نگرش مثبت نسبت به حقوق کودکان و دانشآموزان و پذیرش آنان در حکم افرادی دارای نظر و عقیده در معلمان، مدیران و اولیای دانشآموزان، آشنایی هر چه بیشتر تدوینکنندگان فعالیتهای آموزشی با محتوای برنامههای درسی آموزش همهجانبه و مشارکتی، آشنایی کارشناسان وبرنامهریزان درسی با محتوای برنامههای درسی کشورهایی که به آموزش همهجانبه پرداختهاند و بهرهگیری بیشتر از تجارب مفید دیگران برای موفقیت طرح ضروری است."