چکیده:
یکی از ویژگیهای مهم جهان امروز بروز ناپایداریها و تغییرات شدید و گسترده در
نظامهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و اداری میباشد. در عصر انفجار اطلاعات، با
افزایش روز افزون نیازها، انتظارات، اطلاعات و تحولات مختلف زیست – محیطی و
تکنولوژیکی، به یکباره جوامع بشری دچار نوعی تزلزل، سردرگمی، التهاب و پیچیدگی خاصی
شدند که پیامد آن بروز رویدادها و بحرانهای مخاطرهانگیز در این جوامع است. در
دنیای کنونی روند سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دائما در معرض التهابات و تهدیدهای
بسیار خطرناکی میباشد که جز با مدیریتی مدبرانه و مبتنی بر دانش و حکمت امکان خروج
از بنبستهای حاصل از این بحرانها وجود ندارد. در این مقاله، ضمن معرفی "مدیریت
بحران"، نقش "سیستمهای اطلاعاتی" را در فرایند اجرا و تحقق این مدیریت نوین معرفی
میکنیم. سیستمهای اطلاعاتی که در واقع حیاتیترین منبع تامین کننده اطلاعات،
تحلیلها و راهحلهای استراتژیک در هنگام مقابله با بحرانها میباشند، نقش بسیار
سرنوشتسازی در پیشبینی، پیشگیری و مهار ریسکها و بحرانها دارند که در این نوشتار
به آنها خواهیم پرداخت. در این تحقیق ضمن استفاده از مطالعات کتابخانهای و تطبیقی،
از تجربیات زلزله معروف بم نیز بهرهمند شده و با مصاحبه با متخصصینی[2] که به نحوی
از
انحاء در این شهر زلزله زده حضور داشته و در امور مشارکت داشتهاند، فرضیات خود را
بررسی نمودهایم.
خلاصه ماشینی:
"Heuristics سیستمهای پردازش تبادلات (TPS) [1] TPSها سیستمهای اطلاعاتی خودکاری هستند که از طریق آنها کلیه متغیرهای یک سیستم در تعامل و برخورد با یکدیگر قرار گرفته، تجزیه و تحلیل و پردازش میشوند که حاصل تمامی این برخوردها یکسری نتایج و اطلاعات بسیار ارزشمند میباشد که میتواند منشا برنامهریزی یک سازمان شود.
Risk managment برای پیشبینی و پیشگیری از بحرانها راههای مختلفی وجود دارد که ضمن معرفی آنها، نقش سیستمهای اطلاعاتی را نیز بررسی میکنیم: 1 - روش تطبیقی این روش، که مبتنی برکسب حداکثر اطلاعات در مورد اولین علائم و نشانههای بحران جدید و مقایسه و تطبیق آنها با بحرانهای قبلی میباشد، به وسیله سیستمهای خبره (ES) قابل اجرا میباشد.
در مورد بحرانهائی که احتمال وقوع آنها زیاد است، ستاد مبارزه با بحران موظف است با استفاده از سیستمهای اطلاعاتی متنوعی چون سیستمهای خبره(ES)، سیستمهای تعیین موقعیت[2](GPS)، سیستمهای اطلاعاتی جغرافیائی(GIS) و سیستمهای اطلاعاتی اداری (OIS)، کلیه نشانهها و علائم اولیه بحرانها را شناسائی، ارزیابی و تجزیه و تحلیل نموده تا بتوانند تبعات و تهدیدهای بحرانها را تخمین زده و مشخص نمایند.
هنگامی که مدیریت بحران مبنتی بر ICT و اطلاعات باشد، میزان نیازها، کمکهای مردمی، سوابق کار امدادگران، ظرفیت بیمارستانها، تجهیزات مورد نیاز و غیره، همگی توسط سیستمهای اطلاعاتی پیشرفته چون TPS ها ذخیره شده و با پردازش تبادلات و متغیرها برنامه و جدولهای جالبی تهیه میشود که مهمترین چراغ راهنمای امداد رسانی و نجات آسیب دیدگان میتواند تلقی شود."