چکیده:
تشکلهای صنعتی کنونی غرب از درون صنفهای پیشهوری سربرآوردند؛درحالیکه در ایران این تشکلها با گذشتهء خود از گسست تاریخی-فرهنگی و زبانی متفاوتی گفتگو دارند. اصناف گذشتهء ایران،با خود ویژگیها و اخلاق کاری را به همراه داشتند:فتوت و جوانمردی یکی از این ویژگیها بود؛تشکلهای صنفی با جامعهء آن روز نیز همخوانی داشت. انقلاب صنعتی و ورود ماشین به ایران،چون ریشه در گذشتهء این سرزمین نداشت و در جامعهء تجارتپیشه وارد شده بود،نتوانست نظم و اخلاق سنتی را به همراه آورد و علاوه بر آن،نتوانست نظم و خصوصیات صنعت نوین کنونی جهان و تشکلهای متناسب آن را به خود جذب کند.ناهمخوانی ساختهای گوناگون در چنین جامعهای،از بیگانگی اجتماعی و هرج و مرج(انومی)مربوط به آن حکایت دارد.به منظور رفع این هرج و مرج فکری،ایجاد تشکلهای مدنی و اخلاق کاری جدید ضرورت پیدا میکند.
خلاصه ماشینی:
"در این دوره،با ظهور صنعت ماشینی انتظار میرفت که تشکلهای صنعتی گذشتهء ایران با آرایشی نوین برپا شوند؛نظم خاص خود را کسب کنند؛و راه انتقال تجربه و میراث فرهنگی گذشته به آینده را هموار سازند.
در این دهه،تحولی در قشرها،گروهها و طبقات اجتماعی حاصل شد و نهضت ملی شدن صنعت نفت از درون این تحول به وجود آمد بخش خصوصی را تقویت کرد؛بانکها و صنایع خصوصی رشد و توسعه یافتند؛احساس مسئولیت در کار تقویت شد؛و واحدهای صنعتی نیز به مروز زمان افزایش یافتند.
در آخر این دهه، تعداد واحدهای صنعتی نسبتا بزرگ با بیش از 01 کارگر،به حدود 7 هزار واحد میرسید-که حدود 58% ارزش افزوده کل صنایع تولیدی و حدود 3/5 میلیون نفر نیروی کار شاغل در صنایع جدید را دربرداشت(عظیمی،ص 673)اما فکر ایجاد تشکلهای صنفی در رژیم گذشته هنوز به شکل"تابو"باقی مانده بود.
(ماتسوشیتا،ص 391) نتیجهگیری: چنین به نظر میرسد که وجود تشکلها و دادن اهمیت واقعی و درخور بدانها،امری فرهنگی است که ممکن است در کوتاهمدت نتواند پاسخگوی مشکلات جامعه باشد اما به مثابهء نهادی اجتماعی،در بلندمدت قادر است بخشی از سنگینی بار را از دوش دولت و جامعه بردارد؛اعتماد ملی را-که در دوران پس از انقلاب صنعتی و نوازایش فکری مغرب زمین لطمه دیده است-به مردم بازگرداند؛و مشارکت در کار و تصمیمگیری و چارهاندیشی و دموکراسی را-که مادر خلاقیتهاست-تشویق کند؛و احساس مسئولیت و اخلاق یا وجدانکاری را با تجمعهای صنفی و تماس چهره به چهره کارکنان و ارائهء ارزشها و هنجارها و همدلی نزدیک جا بیندازد و استمرار بخشد."