چکیده:
زبان فخیم،مضامین متنوع،تزاحم تصاویر،اصطلاحات علمی فراوان و...در شعر خاقانی از دیر باز توجه شارحان را به خود جلب کرده است.از میان تمامی قصاید شاعر شروان،قصیده ترسائیه به دلیل التزام معنایی به مضامین ترسایی بارها مورد شرح و تحلیل قرار گرفته است. نگارنده در این مقاله میکوشد ساختار واژه"ناجرمکی"را در بیت زیر از قصیده ترسائیه خاقانی مورد بررسی و شرح قرار دهد:من و ناجرمکی و دیر مخران در بقراطیانم جا و ملجا
خلاصه ماشینی:
"نگارنده در این مقاله میکوشد ساختار واژه"ناجرمکی"را در بیت زیر از قصیده ترسائیه خاقانی مورد بررسی و شرح قرار دهد: من و ناجرمکی و دیر مخران در بقراطیانم جا و ملجا واژگان کلیدی: خاقانی،قصیده ترسائیه،شرحنویسی،ناجرمکی.
در فرهنگ فارسی نیز باوجود ذکر این واژه در بخش اول(لغات)،شرح آن به بخش سوم(اعلام)ارجاع داده شده، اما در بخش سوم از قلم افتاده است؛ -علی عبد الرسولی:"ناجرمک به ضم جیم و سکون راء مهمله و فتح میم،در بتکده و بتخانه نشستن باشد و بعضی گویند نام زاهدی است ترسا و معبد ترسایان را نیز گویند".
به نظر نگارنده،این واژه از برساختههای خود خاقانی است؛واژهای مرکب که به دلیل ساختار خاص و گرایش ذهن خوانندگان و شارحان این قصیده به سمت اعلام،اصطلاحات و واژههای پیچیده و دشوار،دور از ذهن مانده است.
من و ناجرمکی و دیر مخران در بقراطیانم جا و ملجا حدس نگارنده این است که قصد خاقانی برای رفتن به بیت المقدس(که بهر دیدن بیت المقدس/مرا فرمان بخواه از شاه دنیا)،سبب شده تا حادسان به وی تهمت ارتداد و گرایش به مسیحیت بزنند؛ازاینرو در حالی که در خود هیچ جرمی-حتی جرم اندک-نمیبیند،دل آزرده از حاسدان مسلمان اما بیانصاف،میگوید:اگر میخواستم از بیت الله قبله به بیت المقدس بگردانم،در ابخازیان گشاده و حریم رومیان مهیاست و نیازی به رفتن به بیت المقدس نبود: چه گویی آستان کفر جویم نجویم ذر ره دین صدر والا؟ در ابخازیان آنک گشاده حریم رومیان آنک مهیا بگردانم ز بیت الله قبله به بیت المقدس و محراب اقصا4 ..."