خلاصه ماشینی:
"در جوامع اروپایی قرن نوزدهم زنان کارگر علیه مزد کم، بیکاری، دشواری کارهایی که به آنها واگذار میشد و زنان بورژوا (سرمایهدار) علیه محرومیت از تمامی حقوق سیاسی و اقتصادی دست به قیام میزدند و زنانی از همه محیطهای اجتماعی با عمل و یا در بیان مصائب خود از لگدمالشدن حقوق خود پرده برمیداشتند؛[1] اما این دادخواهی و تلاش برای زنان ایرانی در طول قرن نوزدهم کمرنگ و محدود بود.
1ــ دوران قبل از مشروطه: اولین حرکت سیاسی علنی و آشکار زنان که به شکل راهپیمایی و تظاهرات در برخی شهرهای ایران علیه استبداد دستگاه حاکمه و در مخالفت با استثمار استعمارگران انجام شد، در عصر ناصرالدینشاه قاجار شکل گرفت.
[10] مشارکت زنان در نهضت تنباکو علاوهبرآنکه باعث تشدید قدرت و تاثیرگذاری این حرکت شد، نوعی تجربه اولیه و اساس و پایهای برای اقدامات بعدی زنان در جهت حضور در عرصههای سیاسی و اجتماعی به حساب میآید.
هنگامیکه علمای دین و انقلابیون تصمیم گرفتند تهران را به نشانه اعتراض به اقدامات عینالدوله (صدراعظم مظفرالدینشاه) و علاءالدوله (حاکم تهران) و اعمال خودسرانه آنها ترک نمایند و به سمت حضرت عبدالعظیم حرکت نمایند، موج جدیدی از اعتراضات عمومی شکل گرفت و در این اعتراضات نیز زنان در محدوده تهران اقدام موثری در حمایت از مهاجرین به عمل آوردند.
از دیدگاه نگارنده آنچه تحت عنوان فعالیت سیاسی زنان در ایران عصر قاجاریه شکل گرفت، درواقع برآمده از یک حرکت ملی و عمومی بود که تحرکات و فعالیتهای زنان نیز بخشی از آن را شامل میشد."