چکیده:
پژوهش حاضر با هدف توصیف میزان توجه به مؤلفههای هویت ملی در کتابهای درسی دورهء آموزش راهنمایی ایران انجام شده است.بدین منظور با بهرهگیری از روش تحلیل محتوا،سی جلد کتاب درسی دورهء آموزش راهنمایی سال 87-1386 بررسی و تحلیل شده که شامل 488 درس و 3895 صفحه بوده است.از روش آنتروپی شانون نیز برای تفسیر پیام و پردازش اطلاعات موجود برای به دست آوردن ضریب اهمیت هر یک از مقولههای هویت ملی و مقایسهء ضرایب اهمیت آنها استفاده شده است.مقولههای هویت ملی شامل ارزشهای باستانی،ارزشهای دینی-مذهبی و ارزشهای فرهنگ غرب است که هر یک با بهرهمندی از معیارهای تعریفشده بررسی گردیدهاند.براساس یافتههای پژوهش،توجه متعادلی به عناصر و مؤلفههای هویت ملی نشده است.بیشترین ضریب اهمیت در میان دروس و صفحات کتب درسی این دوره به مقولهء دینی-مذهبی اختصاص دارد.از مجموع دروس دورهء راهنمایی،در 299 درس با 931 صفحه به مقولهء دینی و مذهبی، در 96 درس با 161 صفحه به مقوله باستانی و ملی و در 21 درس با 46 صفحه به ارزشهای فرهنگ غرب توجه شده است.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول بالا نشان میدهد در مجموع 5983 صفحه دروس دورهء راهنمایی،41 صفحه به مقولهء اسطورههای ملی و شاهنامهای،81 صفحه به نهادهای ملی،1 صفحه به هنجارهای ملی،34 صفحه به میراث فرهنگی،58 صفحه به جغرافیای ایران،342 صفحه به آگاهی دینی،29 صفحه به بزرگان دینی-مذهبی،45 صفحه به مناسک دینی،944 صفحه به مبانی اعتقادی،49 صفحه به پیامدهای احکام دینی،51 صفحه به انتخابات، 12 صفحه به پارلمان و مجلس و 01 صفحه به دولت و ملت اختصاص داده شده است.
برای تبیین نتیجه و پاسخ به سؤال سه از سؤال تحقیق،ضریب اهمیت مقولهء فرهنگ غرب در کلیهء کتب درسی دورهء راهنمایی براساس جدول شماره 3 و 4 عبارت است از: کلیه دروس کتب دورهء راهنمایی با ضریب اهمیت 0/7810 کلیه صفحات کتب دورهء راهنمایی با ضریب اهمیت 0/7210 (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتیجهگیری برای رسیدن به موضوع اصلی تحقیق،یعنی بررسی و تحلیل محتوای مؤلفههای هویت ملی در کتب درسی دورهء راهنمایی و میزان توجه به هر یک از مؤلفهها،مقایسهای اجمالی بین ضرایب اهمیت مقولههای تحقیق در کلیه دروس و صفحات انجام داده میشود که در جدول شمارهء 3 و 4 نیز آمده است.
براساس پژوهشی دیگر(صالحی عمران،6831)،توجه متعادلی به مقولههای هویت ملی در کتب دورهء ابتدایی نشده است؛یافتههای پژوهش حاضر نیز نشان میدهد به مقولههای هویت ملی در کتب دورهء راهنمایی توجه متعادلی نشده و بیشتر بر مقولهء دینی مذهبی تأکید شده است."