چکیده:
یکی از راههای کسب اخبار و اطلاعات لازم در حوزهی حکومت و سیاست «جاسوسگماری و خفیهنگاری»بوده است. در این مقاله سعی شده است این موضوع در تاریخ بیهقی و در حکومت غزنویان مورد بررسی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"کلید واژهها جاسوسی،خفیهنگاری،تاریخ بیهقی، غزنویان،اشراف،انها ذبیح الله کاظمی اطهر ذبیح الله کاظمی اطهر (به تصویر صفحه مراجعه شود) مسعود ملطفهها را میبیند و بعضی از آنها را میخواند،به ناگاه میگوید که:«به من از بغلان نوشته بودند که مضمون این ملطفهها چیست»(همان:72)و این یادآور این نکته فوق العاده مهم جاسوسی و امنیتی است و از اصول اساسی خبرگیری،که باید از منابع مختلف و از کانالهای متفاوتی خبر را کسب کرد تا احتمال خطا و اشتباه و کذب در آن به حد اقل برسد.
زیرا در دنیای پیچیده و مرموز تجسس مخفیانه،هرچند ثقه و مورد اعتمادبودن جاسوس از اصول اساسی است،ولی«هادی عملیات»نباید چشم و گوش بسته و به گزاف و نامحدود،به عوامل پنهانی و خبررسانان خود اعتماد نماید و برای اطمینان کامل از کارهای آنها بهترین راه گماردن افرادی کاملا سری بر جاسوسان است که مسعود دقیقا و عالمانه به این امر پرداخته است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) ب:کسانی که در دربار ترکمانان و در بین سپاهیان آنان به خبرگیری گمارده میشدند مراقبت و تحت نظر گرفتن فعالیتها و تحرکات نظامی و غیرنظامی دشمنان و بیگانگان و آگاهی یافتن از اسرار نظامی و پیمانها و قراردادهای پنهانی همسایگان با یکدیگر و کسب خبر از تواناییهای آنها از مهمترین عوامل تفوق و برتری بر دشمن است.
حتی در زمان شکست از دشمن،وقتی که از ترکمانان در ناحیهی غور،مفتضحانه شکست میخورد،جاسوسان او از هدف غایی دشمن با خبر میشوند که هدف نهایی تسخیر خراسان و به امیری رسیدن طغرل است و چون مسعود به محتوا و صحت اخبار اطمینان کامل داشت شدیدا هراسان میشود و برای پیشگیری از شایعه و ایجاد بحران داخلی دستور میدهد که«این ملطفهها را پوشیده دارند،چنانکه کس بر این واقف نگردد»(همان:726)."