چکیده:
به منظور فراهمسزای مقیاسی برای جهتگیری مذهبی منطبق با ویژگیهای خاص فرهنگی و دینی اسلام پژوهش حاضر به انجام رسید.پس از تدوین مبانی نظری لازم،فرم مقدماتی با 80 پرسش تهیه شد.پرسشها از نظر اعتبار محتوایی و صوری بررسی شدند.پس از اجرای مقدماتی و اصلاح پرسشنامه،مقیاس آمادهشده بر روی 470 نفر که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند اجرا شد.به منظور برررسی ساختار هماهنگی درونی پرسشها و بررسی اعتبار و قابلیت اعتماد و اعتبار مقیاس از روشهای تحلیل عاملی،اسپیرمن-براون و دو نیمهسازی گاتمن استفاده شد.پس از تحلیل نتایج،تعداد پرسشها از 80 به 45 تقلیل یافت.نتایج بهدست آمده از این بررسی مقدماتی نشان میدهد که قابلیت اعتماد این آزمون در حد قابل قبولی است و با تکیه بر پژوهشهای کاملتر میتوان از آن به عنوان مقیاسی معتبر در ارزشیابی جهتگیری مذهبی استفاده کرد.
خلاصه ماشینی:
"نتایج بهدست آمده از این بررسی مقدماتی نشان میدهد که قابلیت اعتماد این آزمون در حد قابل قبولی است و با تکیه بر پژوهشهای کاملتر میتوان از آن به عنوان مقیاسی معتبر در ارزشیابی جهتگیری مذهبی استفاده کرد.
اکنون با توجه به آنچه گذشت،این پرسش اساسی مطرح میشود که نظر به ویژگیهای خاص اسلام آیا میتوان آزمودنی برای بررسی جهتگیری مذهبی متناسب با ویژگیهای آن طراحی کرد؟و اگر پاسخ مثبت است براساس کدام مبانی میتوان به طراحی این مقیاس اقدام کرد.
عامل دوم،عاملی منفی در جهتگیری مذهبی است و فقدان مهار خود در مواجههء با گناه،عدم اعتقاد به خدمت به مردم و وظیفهء انسانی،ناشکیبایی در برابر نتیجهء کار و تمایل به کسب فوری نتیجه(دنیاگرایی)،فقدان مراقبت از افکار و اعمال، خودخواهی و فقدان توجه به حقوق دیگران،نادیده گرفتن حریمها برای تحقق اهداف شخصی و نارضایتی از زندگی را دربرمیگیرد.
وزن عاملی مواد مقیاس جهتگیری مذهبی در دو عامل رویآوری و سازماننایافتگی مذهبی (به تصویر صفحه مراجعه شود) به منظور بررسی نقاط درصدی نمرات آزمودنیها،نتایج به دست آمده از کل مقیاس و نیز نمرات هریک از عوامل تحلیل و نتایج آن در جدول 4 گزارش شده است.
از این منظر،این گام نخستین تنها تاکید دارد که مقیاس پیشنهادی از نظر محتوایی و نیز هماهنگی و ثبات درونی مطلوبیت لازم را دارد و برای تحقق گامهای بعدی باید به سایر ملاکهای ارزشیابی مقیاس نظیر بررسی میزان ثبات مقیاس در ارزشیابی رفتار مذهبی،میزان اعتبار همزمان و پیشبین و سایر ملاکهای دیگر توجه داشت و آنها را مورد مطالعه قرار داد."