چکیده:
طرح مساله: در این مقاله به بررسی علل و چگونگی تاثیر عوامل موثر بر فقر با استفاده از شبکه های بیزی پرداخته شده است.
روش: با روش نمونه گیری تصافی داده های 500 خانوار از طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری انتخاب شد و مورد استفاده قرار گرفت. به منظور بررسی عوامل موثر بر فقر خانوارهای ایرانی، شبکه بیزی مناسب برای داده های فقر یافته شده و در تحلیل تشخیصی مورد استفاده قرار گرفته است. برخی جنبه های استدلالی (استدلال بالا ـ پایین و استدلال پایین ـ بالا) که با استفاده از آن ها عوامل موثر بر فقر بازشناسایی می شوند نیز معرفی شده است.
یافته ها: سطح تحصیلات و بعد خانوار مهم ترین عوامل در مقوله تعیین سطح فقر خانوار می باشند. هم چنین با استفاده از استدلال پایین ـ بالا دریافتیم در صورتی که خانواری فقیر مطلق محسوب شود، محتمل ترین علت برای آن سطح تحصیلات پایین یا همان بی سوادی سرپرست خانوار است.
نتایج: نسبت سرپرستان خانوار بی سواد (هم چنین سرپرستان خانوار با سطح تحصیلات پایین) در کل جامعه با نسبت بی سوادان (هم چنین سرپرستان خانوار با سطح تحصیلات پایین) در خانوارهای با فقر مطلق کاملا متفاوت اند.
خلاصه ماشینی:
"همچنین به دلیل این که هدف یافتن عوامل مؤثر بر سطح فقر است،بنابراین با تغییرجهت یالهای مربوط به این گرهها که با تغییر جهت در بعضی یالهای دیگر و اضافهشدن چند یال به شبکه همراه است )1991,amreV & lraeP( ،شبکۀ بیزی موجود درشکل شمارۀ 3 قسمت(ب)حاصل خواهد شد.
شکل 4:جدول توزیع احتمال متغیر وضعیت تاهل (به تصویر صفحه مراجعه شود)فرض کنیم خانواری فقیر مطلق محسوب شود(به این منظور که متغیر فقر در سطحاول خود باشد،مستطیل پر شده در شکل 5 قسمت(الف)ما را متوجه میکند که فرضکردهایم تنها خانوارهای فقیر در نظر گرفته شدهاند)،به این ترتیب احتمالهای هریک ازسطوح مختلف عواملی که اثر مستقیم بر سطح فقر دارند به صورت آنچه در شکل شمارۀ5 قسمت(الف)آمده است تغییر میکنند: (به تصویر صفحه مراجعه شود)در شکل شمارۀ 5 قسمت(الف)ستون قبل از تغییرات{o1o}(ستون سمت چپ)به معنیشرطی نکردن روی هیچ متغیری است و ستون سمت راست،بعد از تغییرات{o2o}به معنیشرطی کردن روی سطح اول از متغیر فقر است.
در مطالعات مختلف،از جنبههای گوناگونی به بررسی عوامل تشدیدکننده و یا اصولابه وجود آورندۀ فقر در جوامع انسانی پرداخته شده است که از آن جمله میتوان به موارد زیراشاره کرد:رئیس دانا خدشهدار کردن بخش توسعه اجتماعی و انسانی و عدالت اجتماعی بابازارگراییهای افراطی و تعطیل برنامهریزی و در سطح جهان،علل ازدیاد فقر و تبعیض راکار افتادن مکانیزم بازار و آرمان سیاسی نولیبرالیستی میداند(رئیس دانا،1384)؛میرزایی وغیاثوند دهکهای درآمدی،بعد خانوار و نوع شغل سرپرست خانوار را در ایجاد تورم مؤثردانستهاند(میرزایی و غیاثوند،1386)؛نصیری یکی از راههای مقابله با فقر را لزوم دخالتدولت در تأمین مسکن مطرح میکند(نصیری،1386)؛البرز و دیگران از دیدگاهی دیگر بهاین نتیجه رسیدند که شانس فقیر بودن برای زنان یا مردان با بعد خانوار 1 بسیار کمتر از زنانیا مردان با بعد خانوار 5 یا بیشتر است."