چکیده:
هدف این مقاله بررسی نقشهای جنسیتی و چگونگی القای آنها به مخاطب، جایگاه اختصاص یافته به زنان از سوی نظام مردم سالار،نقشهای همسر و دختر، نگاه مرد و رابطهی زن و طبیعت در داستان خاله سوسکه از قصههای صبحی است. شیوهی پژوهش براساس تمایز جنس و جنسیت و در چارچوب نظریهی فمنیسم (زنگرا)است.به غیر از اشارههای بسیار مختصر در سه کتاب،تاکنون دربارهی این داستان نوشتاری پژوهشی انجام نگرفته است.یافتههای پژوهش نشان میدهد، گفتمان مردم سالار در ساختن عناصر زیر نقش مهمی دارد:ساختن نقشهای جنسیتی و ارزشها و ملاکهای مرتبط با آنها؛ارائه و القای آنها به مخاطب از راههای گوناگون از جمله ادبیات کودک.گفتنی است موارد پیشگفته،نظام مردم سالاری را در نظام اجتماعی فرهنگی تقویت میکند.
خلاصه ماشینی:
"مجلهی علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک سال اول،شمارهی دوم،پایییز و زمستان 9831 بررسی نقشهای جنسیتی در«خاله سوسکه» فریده پورگیو*مسیح ذکاوت** دانشگاه شیراز چکیده هدف این مقاله بررسی نقشهای جنسیتی و چگونگی القای آنها به مخاطب، جایگاه اختصاص یافته به زنان از سوی نظام مردم سالار،نقشهای همسر و دختر، نگاه مرد و رابطهی زن و طبیعت در داستان خاله سوسکه از قصههای صبحی است.
»(لوراتو،3002: 941) ساختن نقشها،ارزشها و ملاکهای مرتبط با آنها و ارائه و القای آنها از راههای گوناگون به مخاطب،از جمله از طریق ادبیات کودک و پذیرش و درونی شدن آنها در مخاطب که همگی از سوی گفتمان مردمسالار صورت میپذیرد،متضمن تقویت و ادامهی مردمسالاری و نظام مردمسالاری در نظام اجتماعی-فرهنگی است.
نقشهای جنسیتی نه فقط از طریق خانواده در تلویزیون، مدرسه و کتاب قصهها نیز ارائه میشوند،اما نباید فراموش کرد که گفتمان مردسالار در جامعهای غالب است که این نقشهای جنسیتی را تعریف و القا میکند.
حضور نقشهای جنسیتی در ادبیات کودک و قصههای ایرانی چنان بارز است که حتی مارزلف2در پژوهش خود نیز با ساختاری ساختارگرایانه و بدون هیچ دغدغهی فمنیستی به این موضوع اشاره میکند.
در این نوشتار،براساس تفاوت جنس و جنسیت به بررسی نقشهای جنسیتی و چگونگی القای آنها در متل خاله سوسکه به مخاطب میپردازیم؛همچنین جایگاه اختصاص یافته به زنان از سوی نظام مردسالار،نقشهای همسر و دختر،نگاه مرد و رابطهی زن و طبیعت در داستان خاله سوسکه از قصههای صبحی بررسی میشوند.
(صبحی، 0831:16)نباید فراموش کرد که خاله سوسکه با قصاب و بقال و علاف که انسان هستند ازدواج نمیکند،بلکه با آقا موشه که در طبقهبندی غیرانسانی جای میگیرد ازدواج میکند و در نتیجه جدایی طبقات و دستهبندیها نیز رعایت میشود."