چکیده:
شهر یزد از دهه 1350 با پدیده رشد افقی سریع روبهرو بوده است.موضوع رشد اندازه و اندام شهر به خودی خود یک معضل به شمار نمیرود،لیکن ترکیب آن با مقوله زمان یا به عبارتی«سرعت یافتن رشد افقی شهر»در مقایسه با رشد سایر ابعاد اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی و سیاسی شهر است که میتواند آن را به عنوان یک مسأله مطرح نماید و باید از آن جلوگیری یا آن را ساماندهی کرد و این امر به مدد شناخت عوامل به وجود آورنده و تأثیرات بجا مانده از آن میسر میشود.براساس یافتههای تحقیق،از یکسو مهاجرتهای روستا شهری آن هم با انگیزه اشتغال در این شهر به عنوان یکی از عوامل عمده و موثر بر پیدایش این پدیده در شهر یزد محسوب میگردد و از سوی دیگر،رشد افقی سریع شهر یزد موجب حرکات مرکز-پیرامون در این شهر به عنوان یکی از آثار و پیامدهای آن شده است.پس،از یک طرف توجه به برنامهریزی منطقهای در جهت پخشایش متعادل جمعیت و فعالیت در پهنه استان در جهت ممانعت از مهاجرت به شهر یزد و از طرف دیگر،تهیه برنامه جامع بافت قدیم شهر در جهت بازگرداندن شرایط مطلوب زندگی در این بافت ضروری است.پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی با استفاده از تکنیک مطالعات کتابخانهای و مطالعات میدانی از طریق تکمیل پرسشنامه انجام گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"به نظر میرسد تصمیمات مجموعه مدیریت شهری یزد در قالب الحاق اراضی جدید به محدود قانونی شهر از طریق مصوبات خود در شورای شهرسازی استان، واگذاری زمین در راستای اجرای قوانین زمین شهری،گسترش محدوده قانونی شهر از طریق پیشنهادهای مصوب مندرج در طرح جامع شهر و نیز وقوع پدیده مهاجرتهای روستا-شهری در پی دستیابی به فرصتهای اشتغال در این شهر،از جمله عوامل عمده و موثر بر رشد افقی سریع شهر یزد از دهه 60 تاکنون بوده است.
وقوع حرکات مرکز-پیرامون در شهر یزد ناشی از رشد افقی سریع این شهر از جمله پیامدهای رشد افقی سریع شهرها،وقوع حرکات مرکز-پیرامون در آنهاست (Torres,2002:3) برای آگاهی از وقوع حرکات و جابهجاییهای جمعیتی مرکز-پیرامون در شهر یزد لازم است به این سؤال پاسخ داد:آیا در فاصله سالهای 1362 تا 1385 بخشی از ساکنان محدوده مرکز شهر یزد(محدوده بافت قدیم)این منطقه را به قصد اقامت در محدوده پیرامون شهر ترک نموده و در آنجا مسکن گزیدهاند؟ براساس نتایج حاصل از استخراج پرسشنامهها مندرج در جدول 4،مقصد حرکت 88/8%(یا 344 نفر)از جابهجا شوندگان،پیرامون شهر یزد و عمدتا شامل امامشهر،آزادشهر،صفائیه،سیلو و قاسمآباد و بلوار جمهوری بوده است و تنها 6/4%(یا 25 نفر)به سایر محلات این شهر نقل مکان کردهاند.
تحقق این امر میتواند تقاضا برای ورود زمینهای جدید پیرامون شهر در محدوده قانونی به مرور کاهش داده و از ایجاد بافتهای جزیرهای و متخلخل جلوگیری به عمل آورد و آهنگ پر شدن فضاهای خالی را سرعت دهد که خود راهی در جهت کنترل رشد افقی سریع شهر نیز به شمار میرود."