چکیده:
به بررسی رابطهی بین صادرات نفتی و بخش کشاورزی به عنوان بخش قابل تجارت و بخش خدمات به عنوان بخش غیرقابل تجارت، میپردازد. اثر شوکهای نفتی به دو صورت متقارن و نامتقارن قابل تفکیک است. برای بررسی اثرات متقارن، از رگرسیون خطی غلتان استفاده شده و رهیافت اثرات نامتقارن از طریق تفکیک شوکهای مثبت و منفی صادرات نفت به سه روش خالص، مقیاس و نامتقارن، با به کارگیری یک الگوی خودبازگشت برداری (VAR)، انجام گرفته است. در نمودار، ضرایب رگرسیون غلتان، ضرایب خدمات و صادرات نفتی حرکات مشابهی را نشان میدهند. در حالی که ضریب متغیر کشاورزی تقریبا در طول دوره در خلاف جهت ضریب صادرات نفتی حرکت میکند. این حرکات میتواند نشاندهندهی وجود بیماری هلندی باشد. به منظور بررسی دقیقتر، با استفاده از روش غیرخطی، شوکهای مثبت و منفی تفکیک و به آزمون وجود بیماری هلندی پرداخته میشود. نتایج حاصل از تخمین الگوی VAR، باتوجه به واکنشهای نامتقارن بخشهای کشاورزی و خدمات نسبت به تغییرات صادرات نفتی، وجود بیماری هلندی در ایران را مورد تایید قرار میدهد.
خلاصه ماشینی:
"برای بررسی اثرات متقارن،از رگرسیون خطیغلتان استفاده شده و رهیافت اثرات نامتقارن از طریق تفکیک شوکهای مثبت و منفیصادرات نفت به سه روش خالص،مقیاس و نامتقارن،با به کارگیری یک الگوی خود بازگشتبرداری (RAV) ،انجام گرفته است.
نتایج حاصل از تخمین الگوی RAV ،با توجهبه واکنشهای نامتقارن بخشهای کشاورزی و خدمات نسبت به تغییرات صادرات نفتی،وجودبیماری هلندی در ایران را مورد تأیید قرار میدهد.
لذا درتصریح مدل رگرسیون غلتان،تولید ناخالص ملی،به عنوان متغیر وابسته،تابعی ازمتغیرهای ارزش افزودهی کشاورزی،ارزش افزودهی خدمات و صادرات نفت،در نظرگرفته شده و سپس ضرایب این متغیرها با یکدیگر مقایسه شده است تا در صورت تشابهنمودار ضرایب متغیر خدمات و مغایرت ضرایب حرکات متغیر کشاورزی در مقایسه بانمودار ضرایب صادرات نفت،به احتمال وقوع بیماری هلندی در دورهی مورد بررسیپی برد.
الگوی RAV به صورت زیر تخمین زده میشود: (به تصویر صفحه مراجعه شود)که (به تصویر صفحه مراجعه شود)یک بردار(1-6)از متغیرها به شرح زیر است: ارزش افزوده خدمات (vrS) ارزش افزودهی بخش کشاورزی (rga) ،نرخ ارز مؤثرواقعی (reer) ،شاخص قیمت تولیدکننده برای خدمات (rsipp) ،افزایش صادرات نفتی (ixeocs) و کاهش صادرات نفتی (dxeocs) .
نتایج حاصل از بررسی روند ضرایب حاصل از الگوی رگرسیون غلتان و همچنینبررسی توابع واکنش آنی،تجمعی و تجزیهی واریانس دو متغیر بخش کشاورزی(بخشقابل تجارت)و بخش خدمات(بخش غیر قابل تجارت)در الگوی RAV ،(که در آن از دومتغیر نفت برای تفکیک اثرات منفی و مثبت به کمک سه تصریح خالص،نامتقارن ومقیاس بهره جستیم)حاکی از آن است که وقوع بیماری هلندی در دورهی موردبررسی،تأیید میشود."