چکیده:
در طول دوره آماری(1383-1330) نشان داد که رخداد بارش تقریبا در 4 درصد از ایستگاههای بررسی شده(40 ایستگاه از مجموع 1066 ایستگاه)،مستقل از تأثیر سامانه پرفشار آزور است.این ایستگاهها عمدتا کرانهها و پسکرانههای جنوبی خزر و نواحی شمال غرب کشور را در برمیگیرند.از سوی دیگر،رخداد بارش تقریبا در 96 درصد ایستگاههای مورد بررسی(1026 ایستگاه از مجموع 1066 ایستگاه)،مستقل از تأثیر سامانه پرفشار آزور نیست و بشدت تحت کنترل پرفشار آزور در زمان حاکمیت این سامانه بر روی ایران است. «وارد»بر روی این مقادیر انجام گرفت.برپایه این تحلیل روشن شد که دو الگوی گردشی اصلی در نیمکره شمالی قابل شناسایی است.الگوی گردشی 1 که منطبق بر نیمه سرد سال است؛در مجموع،تضعیف پرفشار آزور و سیطره بادهای غربی همراه با امواج بلند رزبای را آشکار میسازد.الگوی گردشی 2 که از نظر زمانی مصادف با نیمه گرم سال است؛اوج کنش پرفشار آزور را نشان میدهد.رخداد این الگو منطبق بر توقف بارش در گستره وسیعی از ایران است.به منظور شناسایی رفتار زمانی پرفشار آزور با انتخاب چارچوب پوش مناسب،میانگین ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 700 هکتوپاسکال برای هریک از روزهای تقویم خورشیدی 1383-1330 محاسبه و استاندارد سازی شد.بدین ترتیب،یک ماتریس به ابعاد 1-19724 به دست آمد که شامل
خلاصه ماشینی:
"زبانه شرقی این سامانه پرفشار نیز در زمان حاکمیت و سیطره این الگو پس از عبور از روی بخشهای غربی و مرکزی قاره افریقا،تقریبا تا شرق سودان در غرب دریای سرخ گسترش مییابد که در مقایسه با الگوی 2 ضمن کاهش گستره مداری خود به طرف مجموع،تضعیف این سامانه پرفشار را نسبت به الگوی 2 آشکار میسازد.
در الگوی 1،سامانه پرفشار جنب حارهای گستردهای نیز در شرق آسیا با محور تقریبا شرقی-غربی و با کانونی با ارتفاع مرکزی 0613 ژئوپتانسیل متر بر روی اقیانوس آرام شمالی تقریبا در شمال شرق فیلیپین(جنوب شرق تایوان)نمودی آشکار دارد.
این مطلب بدین مفهوم است که رخداد بارش در ایران به استثنای بخش جنوبی خزر و نواحی شمال غربی کشور بشدت تحت کنترل پرفشار آزور در زمان حاکمیت این سامانه بر روی ایران است.
به عبارت دیگر،به نظر میرسد در زمان سیطره پرفشار آزور،بارش بخش جنوبی خزر و پهنههای شمال غربی ایران متأثر از فرود مستقر بر روی دریای سیاه و بارش دیگر بخشهای کشور قویا تحت الشعاع این پرفشار گسترده است(شکل 11).
نتیجهگیری این پژوهش نشان داد که تحلیل خوشهای پایگانی انباشتی به روش ادغام«وارد» توانایی تفکیک الگوهای گردشی دورههای سرد و گرم سال در تراز 007 هکتوپاسکال در نیمکره شمالی را دارد و ابزار سودمندی برای شناسایی رفتار مکانی پرفشار آزور در این تراز است.
اجرای این روش نشان داد که رخداد بارش در ایران به استثنای بخش جنوبی خزر و پهنههای شمال غربی کشور که متأثر از فرود مستقر بر روی دریای سیاه به نظر میرسد؛در دیگر بخشهای کشور بشدت تحت کنترل پرفشار گسترده آزور در زمان حاکمیت و نمود این سامانه بر روی ایران است."